De bouw van 29 tijdelijke sociale huurwoningen aan de Schoonstraat in Heesch loopt vertraging op door bijzondere archeologische vondsten. Onderzoekers vonden op die plek namelijk een complete Romeinse boerderij én vuursteenresten uit de middensteentijd. "Dit vinden we heel zelden", vertelt archeoloog Nina Magdelijns.

Sinds vorige week maandag wordt er hard gewerkt op een stuk grond aan de rand van het dorp. Niet door bouwvakkers, maar door archeologen. Een van hen is archeologe Nina Magdelijns van Transect. "Sporen dat er mensen hebben geleefd, vinden we wel vaker, maar dat ze nog zo in tact zijn, bijna nooit. Het vertelt ons wat over de geschiedenis van deze omgeving."

De archeologen hebben onder andere de plattegrond van een oude Romeinse boerderij kunnen blootleggen. "Deze is extra bijzonder, omdat het nog helemaal intact is. We konden de plattegrond helemaal uittekenen. Je vindt niet heel vaak zo’n boerderij die er nog zo duidelijk uitziet, omdat er dan eerder bijvoorbeeld door de sporen heen is gegraven."

Het onderzoek vertraagt de bouw van 29 flexwoningen. De bouw hiervan had eigenlijk al medio 2025 moeten beginnen. "We weten allemaal dat er druk zit op woningbouw, maar we willen ook zorgvuldig omgaan met ons verleden. We zijn dan ook trots dat dit stukje cultuurhistorie op deze manier zichtbaar is geworden,” benadrukt wethouder Marius Tielemans van de gemeente Bernheze.

“Het geeft niet alleen een unieke inkijk in het dagelijks leven in de Romeinse tijd, het bevestigt ook dat Heesch al duizenden jaren een plek van bewoning is", vult Hans Pennings, de voorzitter van de Heemkundekring De Elf Rotten, aan. Hij doelt daarmee op de tweede vondst van de archeologen.

De voorzitter doelt onder meer op de gevonden vuurstenen uit het mesolithicum. Dat is de middensteentijd, een periode van voor het jaar nul. "Vuursteen is een soort steen dat ze toen gebruikten om messen en pijlpunten van te maken", vertelt Magdelijns. "Het is bijzonder om te vinden, want zo vaak kom je het niet tegen."

Dat komt volgens de archeologe doordat de mensen in die tijd leefden van jagen en verzamelen. "Zij reisden altijd rond en waren dan vaak maar een dag op één plek. Daar maakten ze een vuurtje en gingen ze een vuursteen bewerken om de volgende dag pijlpuntjes te hebben om weer verder te kunnen jagen."

Dat het niet zomaar stenen zijn van een aantal jaar geleden, dat weet de archeologe heel zeker. "Je ziet aan de sporen dat het bewerkt is met een bepaalde techniek. Wij herkennen deze sporen uit deze tijd en kunnen daardoor het in die periode plaatsen."

De opgravingen, schuin tegenover voetbalvelden, gaan nog even door. "Eigenlijk zouden we vrijdag klaar zijn, maar we hebben meer tijd nodig. Dat komt doordat de boerderij zo groot is. We moeten nogal wat onderzoeken. Daarnaast vragen de vuurstenen ook aandacht om het goed op te graven."

Alle vondsten worden gewassen en onderzocht. Later gaan ze naar het provinciaal depot. Als de werkzaamheden zijn afgerond op het terrein wordt de bouw van de woningen weer opgepakt. De gemeente hoopt in het eerste kwartaal van 2027 het plan opgeleverd te hebben.