Een aantal zwarte horizontale en verticale lijnen met daarin blauwe, gele of rode kleurenvlakken. Het zijn dé basisingrediënten van de bekendste schilderijen van Piet Mondriaan. Hij is geboren in Amersfoort en overleden in New York. En maar weinig mensen dat de wereldberoemde schilder ruim een jaar in Uden woonde en werkte. "Hier vond hij heel veel rust", vertelt kunstenaar Maarten van den Elzen. 

"We staan hier letterlijk in de voetsporen van de later wereldberoemde Piet Mondriaan", vertelt woordkunstenaar Maarten van den Elzen. Hij staat recht voor een speelgoedwinkel aan een drukke Sint Janstraat. "Het is hier totaal anders dan hoe het destijds was. Er is veel gesloopt."

Zo ook het huis waar de bekende kunstschilder in 1904 ruim een jaar lang woonde. "Mondriaan huurde een deel van een huis van veehandelaar Lewieke van Zwanenbergh. Naast dat hij er woonde had hij er ook zijn atelier. Je kunt dus wel zeggen dat we hier op heilige grond staan." 

Pieter Cornelis Mondriaan, beter bekend als Piet Mondriaan, werd geboren op 7 maart 1872 in Amersfoort. Gedurende zijn leven verhuisde hij met grote regelmaat, waarvan het  meeste binnen Amsterdam. "Hij had daar ruzie en ellende. Mondriaan raakte er langzaam wat overspannen en zocht naar rust."

Een vriend van hem, Albert van den Briel, woonde in Brabant. Hij gaf Mondriaan de tip om eens naar hem te komen. In 1903 zijn zij samen gaan wandelen in de omgeving van Uden. "Hij heeft toen besloten om naar Uden te verhuizen voor een bepaalde periode."

In het jaar dat hij in het dorp woonde, vond hij zijn rust terug. "Hij had op een gegeven moment een hondje. Die noemde hij Beppie. Samen gingen zij op pad op de fiets. Op zijn stuur had hij een soort schildersezel gemaakt. Daarop kon hij zijn papier of doeken zetten, waardoor hij ter plekke kon schetsen of schilderen."

"Hij werd hier in de omgeving Piet de schilder genoemd", vertelt Maarten over de kunstschilder. "Hij was toen nog heel onbekend. Hij schilderde vooral veel boerderijen en landschappen, maar ook molens. Hij heeft er vier geschilderd, waaronder de Molen van Jetten in Uden."

Er is wel enige discussie in het dorp of het echt wel deze molen was die Mondriaan heeft geschilderd. Al weet van den Elzen wel beter. "Het is wel degelijk de Molen van Jetten. Honderd procent zeker. Alleen de molen is na het vertrek van Mondriaan in 1919 verplaatst, wat zorgt voor verwarring."

Later ontwikkelde Piet Mondriaan pas de abstracte stijl waar hij zo beroemd mee is geworden. In sommige van zijn Brabantse schilderijen is dat al te zien. "Zo heeft hij deze boerderij uit 1876 in Nistelrode geschilderd", vertelt Maarten. 

"De boerderij is vandaag de dag bijna nog helemaal zoals hij was toen Mondriaan het schilderde", vult hij aan. "Hier begon een beetje de omslag in het werk van Mondriaan. Het was niet meer helemaal volgens de Haagse school. Het kreeg wat meer de vorm van hoe zijn stijl later werd. Het werd wat abstracter."

Maanden later vond de kunstschilder zijn innerlijke rust weer terug en vertrok hij weer naar Amsterdam. "Niet veel later verhuisde hij naar Parijs, waar hij doorbrak. Hij eindigde zijn carrière en leven in New York. Naar al die plekken nam hij telkens weer een gekregen kruisje uit Brabant mee én bleef hij zijn koffie maken op de manier zoals hij het hier leerde."

"En hier in Uden leeft hij ook nog steeds een beetje voort", vertelt Maarten trots. "Zo hebben we hier onder andere het Mondriaanplein. Daar vind je aan de voorkant van de bibliotheek een aantal zuilen waarop herkenbare werken van Mondriaan zijn geschilderd. En een paviljoen dat hier staat is geïnspireerd op een van de abstracte schilderijen."