Gilde bezit bijzondere speerpunt en wil niks liever dan de 'leeftijd' weten
Het Sint-Sebastiaangilde in Oirschot heeft al jarenlang een bronzen speerpunt in bezit. Mogelijk gaat het om een eeuwenoud stuk. Maar hoe oud de punt van de dekenstok precies is? In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen Kluizen van Brabant op Brabant+ komt een antwoord op die vraag.
"De dekenstok is een attribuut dat de deken, zeg maar de secretaris van een gilde, gebruikt bij officiële aangelegenheden", legt gildebroeder Wim van de Biggelaar uit. Op de stok prijkt een glimmende bronzen speerpunt. Een paar jaar geleden heeft oud-burgemeester en amateurarcheoloog Frits Speetjens geopperd dat deze speerpunt wel eens heel oud zou kunnen zijn. “Sindsdien zijn we dit bijzondere object gaan koesteren. En geregeld goed gaan afstoffen en oppoetsen, zodat-ie weer mooi blinkt."
Dat hadden ze beter niet kunnen doen, want het patina is verdwenen. Dat is de verweringslaag op een object die soms veel kan vertellen over de geschiedenis ervan. “Kunnen we dan niet meer te weten komen over hoe oud die bronzen speerpunt is?”, vraagt Wim zich af. Nou, we zijn niet voor één gat te vangen.
Materiaaldeskundige Bertil van Os van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in Amersfoort beschikt sinds een tijdje over een XRF-spectrometer voor elementenanalyse. Dit is een handzaam röntgenapparaatje waarmee je onder meer metalen aan de oppervlakte van een object kunt meten en de onderlinge verhouding van bijvoorbeeld koper, tin, zink en lood kunt detecteren. Het lijkt wel op een handscanner in de supermarkt. De hoogste tijd dus om met de bronzen punt naar Amersfoort af te reizen.
Nieuw seizoen Kluizen van Brabant
Het nieuwe seizoen van Kluizen van Brabant is vanaf nu te zien op Brabant+. In deze serie gaat historicus Patrick Timmermans op zoek naar de verhalen achter bijzondere objecten in de depots van Brabantse musea, archieven en andere collecties.
Hoe oud is de bronzen speerpunt van het gilde in Oirschot? Wat doen die rare stenen in het park van kasteel Heeswijk? En wat is er gebeurd met de Engelse piloot Charles Hall, die in de Tweede Wereldoorlog over Brabant vloog? Om antwoord te vinden op deze en andere vragen gaat Patrick bij verschillende deskundigen en andere betrokkenen langs. En zo komen zij samen tot nieuwe inzichten en verrassende uitkomsten.
Liesbeth Theunissen, archeoloog prehistorie en specialist bronstijd, kijkt verrast op als we de speerpunt uit zijn beschermende zakje halen. “Dit ziet er op het eerste gezicht echt wel oud uit. En bovendien lijkt hij op andere bronzen speerpunten die in Nederland zijn gevonden. In totaal gaat het om zo’n vierhonderd exemplaren. Maar als we zeker willen weten hoe oud dit object is, dan moeten we het scannen."
Bertil van Os staat al handenwringend te wachten als we zijn laboratorium binnenkomen. Hij pakt zijn XRF-meter in zijn hand en houdt het apparaat strak op de speerpunt. Na een tiental seconden zien we in het schermpje allerhande percentages metalen verschijnen. Bertil: “Aha, ik zie het al meteen."
Ben je benieuwd hoe oud de speerpunt is? Kijk dan naar de eerste aflevering van het nieuwe seizoen Kluizen van Brabant op Brabant+.