Dit is het grote geheim van de parkeerplaats onder een supermarkt in Oss
Het Jurgensplein Oss is een plein zoals er zovele zijn in Brabant: parkeerplekken, veel auto’s, weinig bomen, huizen en winkels eromheen. Maar weinig mensen weten dat achter de parkeergarage onder de supermarkt een groot geheim schuilgaat.
In de donkere kelder treft historicus Patrick Timmermans voor het nieuwe seizoen van Kluizen van Brabant een stadsgids van het Maasland Gilde in Oss, Arno van Orsouw. “Je bent nu in een atoomschuilkelder. En wel een van de laatste die in Nederland is gebouwd. Dat was in 1986, drie jaar voordat de Berlijnse muur viel en de Koude Oorlog echt ten einde was”, vertelt Arno in de tweede aflevering van het nieuwe seizoen Kluizen van Brabant, te zien op Brabant+. Het was een slimmigheidje van de gemeente Oss, ze wist dat er in die tijd nog flink wat subsidie zat op de aanleg van zo’n kelder. “Zo kreeg men zowat een gratis nieuwe parkeergarage.”
Maar los van de zware schuifdeur en dikke betonnen palen zien we hier niets dat herinnert aan die spannende tijden van toen. “Kom dan maar eens mee door deze deur”, zegt Arno uitnodigend. En voordat we het weten staan we oog in oog met rijen mobiele latrines, veldbedjes, tientallen wasbakken, koolstoffilters om de lucht te zuiveren en flinke generatoren.
“Hier was plek voor zo’n tien procent van de Osse bevolking. De rest moest in tijden van nood maar elders zijn heil zoeken.” Het is beangstigend om je te realiseren dat je hier onder de grond een aantal dagen moest zien te overleven, terwijl boven je hoofd mogelijk de hel was losgebroken.
En dan komt Arno met nog iets: een stapel distributiebonnen met barcodes erop. “We kennen deze wel uit de Tweede Wereldoorlog, maar deze moderne met felle kleuren hadden we nog nooit gezien. Totdat iemand van het archief ze kwam brengen met de boodschap: ‘Is dit niet iets voor jullie?’” Maar waarvoor zijn ze dan gebruikt? In deze aflevering van Kluizen van Brabant proberen we het antwoord op deze vraag te vinden.
Onze zoektocht brengt ons onder meer naar een van de zogeheten MOB-complexen (mobilisatiecomplex), in Wanroij. Hier lagen ten tijde van de Koude Oorlog allerhande militaire spullen in het geheim opgeslagen. “Soldaten die onder de wapenen moesten, konden bij een van de meer dan dertig van dit soort mobilisatiepunten snel hun benodigde spullen halen en paraat zijn. Ander voordeel van het verdelen van de MOB-complexen over het Brabantse land was dat bij een Russische aanval niet meteen alles platgebombardeerd zou worden”, vertelt Philips Peeters, erfgoedambtenaar van de provincie Noord-Brabant.
Ook het provinciehuis zelf had een belangrijke rol in tijden van dreiging: in de bunker onder de grond was het provinciaal commando en coördinatiecentrum gevestigd.
Het nieuwe seizoen van Kluizen van Brabant is vanaf nu te zien op Brabant+. In deze serie gaat historicus Patrick Timmermans op zoek naar de verhalen achter bijzondere objecten in de depots van Brabantse musea, archieven en andere collecties.
Hoe oud is de bronzen speerpunt van het gilde in Oirschot? Wat doen die rare stenen in het park van kasteel Heeswijk? En wat is er gebeurd met de Engelse piloot Charles Hall, die in de Tweede Wereldoorlog over Brabant vloog? Om antwoord te vinden op deze en andere vragen gaat Patrick bij verschillende deskundigen en andere betrokkenen langs. En zo komen zij samen tot nieuwe inzichten en verrassende uitkomsten.