Kerstborrel in zicht? Deze VR-bril maakt 'nee' zeggen een stuk makkelijker in Breda

Terwijl in december overal de wijn rijkelijk vloeit en de kerstborrels elkaar sneller opvolgen dan goede voornemens, loopt bij mensen die herstellen van een alcoholverslaving de spanning juist op. Waar anderen genieten, kan één achteloos aangeboden glas wijn genoeg zijn voor een terugval. Onderzoekers van Breda University of Applied Sciences (BUas) hebben nu iets bedacht dat precies dat moment vangt: een VR-bril die je midden in de verleiding zet en helpt om sterk te blijven. 

"Het idee is simpel", legt hoofdonderzoeker Marnix van Gisbergen uit. "Je traint precies die situaties die in het echte leven zo moeilijk zijn. In Virtual Reality plaatsen we iemand bijvoorbeeld in een bar waar een glas rode wijn wordt aangeboden. Of we zetten hem thuis op de bank, waar de eenzaamheid vaak toeslaat. Dat voelt dan levensecht en door dat steeds opnieuw te oefenen, wordt het makkelijker om in het echte leven ook nee te zeggen tegen alcohol." 

In het project RECOVRY (RElapse COntrole VR TherapY) lopen cliënten tussen virtuele mensen die hen vriendelijk of soms nadrukkelijk proberen over te halen toch een drankje te pakken. De intensiteit kan worden opgebouwd: van een onbekende die een pilsje aanbiedt tot de persoon waarbij weerstand moeilijker is. De therapeut draait daarbij aan de knoppen. "Je begint makkelijk en maakt het steeds persoonlijker", vertelt Van Gisbergen. "Uiteindelijk kunnen die hologrammen zelfs de situatie van iemand thuis nabootsen." 

Dat klinkt indrukwekkend, maar werkt het ook? Ervaringsdeskundige Hendrik, vrijwilliger bij Stichting Het Zwarte Gat, heeft hoge verwachtingen. Hij testte de VR-omgeving al. "Je controlecentrum in je hersenen wordt sterker", zegt hij. "Het voelt écht en je traint jezelf om niet meteen naar drank te grijpen.  En dat is precies wat nodig is, want in het echte leven komt die verleiding vaak onverwachts. Hoe vaker je dit oefent, hoe groter je kans om nuchter te blijven." 

Psychiater Victor Buwalda, jarenlang werkzaam bij verslavingszorginstelling Novadic-Kentron, ziet VR als een serieuze toevoeging aan bestaande therapieën. "Cognitieve gedragstherapie blijft de basis", benadrukt hij. "Maar VR maakt die behandeling levendiger. Je kunt heel precies oefenen waar iemand kwetsbaar voor is. We zien nu al dat craving (verlangen, red.) afneemt en het zelfvertrouwen toeneemt. De volgende stap is onderzoeken wat de effecten op lange termijn zijn."

Voorlopig richt RECOVRY zich op mensen met een alcoholprobleem of cliënten die herstellen van een verslaving. Maar BUAZ-onderzoeker Marnix van Gisbergen kijkt al verder. "We breiden uit naar roken en drugs", zegt hij. "En misschien zelfs wel naar preventie voor mensen die niet verslaafd zijn, maar wél gevoelig. In de toekomst zou iedereen dit thuis kunnen gebruiken." 

De VR-bril is nog niet op de markt, dus met de komende feestdagen moet iedereen het nog op eigen kracht doen.