Giftige rookwolken van afvalstookplaatsen in Afghanistan zijn volgens ex-militair Nishan Dolislager (35) uit Nieuwendijk de reden dat hij lymfeklierkanker heeft gekregen. Omdat defensie ontkent dat de ‘burnpits’ de boosdoener zijn, probeert Nishan zijn gelijk te halen bij de rechter.

“We hebben avonden gehad dat het as sneeuwde”, vertelt Nishan aan de keukentafel van zijn ouders in Nieuwendijk. In 2011 werkt hij wekenlang als bewaker bij vliegbasis Kandahar in Afghanistan. Daar liggen burnpits, openbare afvalstookplaatsen, naast.

“Op die burnpits werd per dag tot wel negentig ton aan huishoudelijk, medisch en chemisch afval verbrand”, blikt Nishan terug. ’s Nachts draaiden zes ovens overuren. “Het stonk enorm en er kwam veel rook bij vrij”, herinnert de ex-militair zich.

Ondanks dat Nishan meermaals om een mondkapje vraagt, krijgt hij die niet. Wel krijgt hij een formulier waarop hij moet bijhouden hoe lang hij in de buurt van de afvalverbranding heeft gewerkt. “Voor als er soms wat met je gebeurt.”

Als Nishan 23 is, wordt voor het eerst lymfeklierkanker bij hem ontdekt. “Ik heb een agressieve en zeer zeldzame vorm, die vooral bij zestigplussers voorkomt”, vertelt hij. “Sindsdien is mijn leven simpel gezegd ruk en ben ik erg moe.”

De oorzaak van zijn gezondheidsproblemen? “De burnpits”, zegt Nishan stellig. Hij is niet de enige met klachten. Tussen februari 2019 en april 2021 melden 366 (ex)militairen met mogelijke gezondheidsklachten zich bij het Defensiemeldpunt Burnpits. 

Wat zijn de gezondheidsrisico's van een burnpit?
‘Het is mogelijk dat door de uitstoot van burnpits gezondheidsproblemen bij militairen kunnen optreden’, blijkt uit onderzoek van het Institute for Risk Assessment Sciences van de Universiteit Utrecht, dat in opdracht van defensie is uitgevoerd.

Hoe groot de kans is op gezondheidsproblemen, hangt van een aantal dingen af, meldt het onderzoek:

•  Hoe ver de burnpit van de werkplek vandaan was.
• De windrichting.
• Wat voor afval er werd verbrand.
• Hoe vaak en hoe lang iemand werd blootgesteld aan de uitstoot.

‘Hier is te weinig over bekend om iets over mogelijke gezondheidsrisico’s te kunnen zeggen’, concludeert het onderzoek. 

Naast een financiële compensatie, die Amerikaanse (ex)militairen met gezondheidsklachten door burnpits al wel krijgen, hoopt Nishan op één belangrijk ding vanuit defensie. “Vooral erkenning.”

“Defensie is in haar zorgplicht tekortgeschoten. Het is kansloos dat ze niet toegeven dat ik hartstikke ziek ben geworden door die burnpits”, zegt Nishan. Des te fanatieker wil hij de rechter bewijzen dat de burnpits wel degelijk de oorzaak zijn van zijn gezondheidsklachten. “Ik geef niet op.”

De zaak is vorige week bij de rechtbank behandeld en over vijf weken komt de rechter met een uitspraak.