De cirkel is rond. Na jarenlang worstelen en zoeken naar erkenning, heeft veteraan Mark Koolen (38) uit Someren deze maand zijn Draaginsigne Gewonden in ontvangst mogen nemen. Dat werd een bijzonder moment, voor een man met een bijzonder verhaal. Iemand die de dood in de ogen keek, maar besloot om rechtsomkeert te maken.

Het was de geur van verbrand varkensvlees op een familiebarbecue, dat hem terughaalde naar de momenten in Afghanistan die hij heel ver weg wilde duwen. Toen knapte er iets in het hoofd van Mark. Zijn trauma's waren met hem mee naar Nederland gereisd. De knallen, de nachtmerries, de geuren. Alleen moest hij tot het gaatje gaan om te zien dat het niet ging. Tot in de donkerste krochten van zijn brein.

De uitzending
Als 22-jarig mannetje ging Mark naar Afghanistan, op uitzending. "In mijn groep was ik de oudste", moet hij ook een beetje lachen. Omdat het absurd is waar ze als jonge mannen met elkaar in terechtkwamen. Eén van zijn kameraden stapte op een bermbom. "Hij zette één stap en daarna vloog hij de lucht in. Daar hield ik psychisch, cognitief en mentaal letsel aan over."

Mark was opgefokt, toen hij thuiskwam. Opeens stotterde hij soms, kon hij lastig dingen onthouden, was hij agressief en had hij nachtmerries. "Maar het ging echt mis, toen ik mijn kruisbanden scheurde bij het voetballen. Ik kwam in een sociaal isolement. Mijn vriendin maakte het uit, mijn ouders moesten werken en mijn broertje moest studeren. Wat begon met een nachtmutsje om lekker te kunnen slapen, werd een drankprobleem."

Vluchtgedrag
"De een ging overmatig sporten, de ander ging aan de drank. Ik heb het allebei gedaan, om die emoties maar niet te hoeven voelen." Zijn eigenwaarde brokkelde af. De eenzaamheid slokte hem op. En als klap op de vuurpijl moest hij nog maanden wachten om bij een psycholoog terecht te kunnen. "Ik had niet het idee dat ik er nog voor iemand toe deed", vertelt Mark. "Mijn leven stond stil. En dat ging zo ver, dat ik een poging tot suïcide heb gedaan."

Mark had alle voorbereidingen getroffen. "Maar toen ik daar stond, werd ik geroepen door een goede bekende van me. Hij vroeg of ik een kop koffie kwam drinken, met hem, en dat heb ik gedaan. In toeval geloof ik sindsdien niet meer. Ik heb op de terugweg enorm gehuild."

Het werd de vraag die zijn leven redde. "Ik realiseerde me dat er nog steeds mensen zijn die mij zien staan. Ik doe ertoe, voor mijn vader, moeder en vrienden. De knop ging om." Mark schrijft vervolgens op een briefje: 'vanaf nu lukt mij alles'. Hij legt het onder zijn kussen en kijkt er elke dag naar. De weg omhoog was ingezet.

De regie terugpakken
Mark ging weer studeren, ging met adem- en traumacoaches praten en pakte de regie op zijn leven terug. "De nachtmerries zijn er nog wel, maar veel minder", vertelt hij. En dat heeft hij aan zijn eigen harde werken te danken.

Sterker nog: inmiddels gebruikt Mark zijn eigen verhaal om anderen te kunnen helpen. Hij houdt retraites, workshops en lezingen voor mensen die door hun werk kampen met PTSS. Hij is de begeleider geworden die hij zelf miste. En heeft zo van zijn pijn zijn kracht gemaakt.

Draaginsigne Gewonden
18 december heeft hij het Draaginsigne Gewonden gekregen, uit handen van majoor Marco Kroon. Dat is een onderscheiding voor veteranen die gewond zijn geraakt tijdens een militaire actie. Zowel fysiek, als mentaal. "De cirkel is rond", zegt Mark trots, als hij het doosje met het insigne uit zijn jaszak tovert. "Het geeft mij het stukje erkenning waar ik al 15 jaar naar op zoek was."