Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur. Iedereen kan vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt Frans onder meer aandacht aan een heel hoog nest, een vreemd uitwerpsel en een schuimende huisjesslak. Deel een van deze Stuifmail is zaterdag al gepubliceerd.

Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Een flinke hoop met onder andere riet gezien in Vinkeveen. Welk dier maakt zoiets?
Hans de Vries kwam in Vinkeveen een flinke hoop met onder andere riet tegen op het water. Hij vroeg zich af welk dier zoiets maakt. Volgens mij zijn hier twee meerkoeten mee aan de slag geweest. Deze watervogels, behorende bij familie van de rallen, kunnen verrassend hoge en ongewone nesten bouwen. 

De nesten worden over het algemeen gebouwd op drijvende platforms of dicht bij de oever. In stedelijke omgevingen of waar veel mensen komen, zoals de Vinkeveense plassen, worden vaak ongewone nesten gebouwd. Daar laten mensen helaas veel afval achter, zoals plastic, maar ook telefoonoortjes blijven en rietjes. Al het afval verwerken de meerkoeten in hun nesten samen met veel riet en andere waterplanten.

Normaal wordt een nest van een meerkoet in een natuurlijke omgeving 20 centimeter hoog, maar in de verstedelijkte gebieden kan dat een halve meter worden. Soms nestelen ze in steden op drijvende objecten of structuren, zoals fonteinen. Dat leidt gelijk al tot hoogteverschillen. Feitelijk kun je zeggen dat ze bouwen op alles wat boven het water uitsteekt. Naast fonteinen kunnen dat ook drijvende kratten zijn en zelfs winkelwagentjes.

Ze gebruiken trouwens elk jaar hetzelfde nest als het kan. In de Amsterdamse gracht Rokin is een meerkoetennest al dertig jaar in gebruik. Dat nest is een zeer goed gebouwd en stabiel nest. En welke vogel dan het grootste nest ooit gebouwd heeft? Die prijs gaat naar een stel Amerikaanse zeearenden die in Florida een nest gebouwd hebben van 6,1 meter diep, 2,9 meter breed en woog 2722 kilo.

Tijdens een wandeling iets vreemds gezien in het hoge gras, is het een uitwerpsel?
Dorien Sledsens zag tijdens haar wandeling in het hoge, natte gras iets vreemds liggen. Ze dacht in eerste instantie aan ontlasting van een dier. Later dacht ze dat het misschien wel een dood diertje zou kunnen zijn. Toen ik de foto zag, dacht ik meteen aan iets dat ik al vaker ben tegengekomen tussen de vragen aan mij.

Volgens mij is het ontlasting en in dit geval van een steenmarter. Het zou ook van een boommarter kunnen zijn, maar die komen minder voor in ons land. Helaas weet ik niet in welk gebied Dorien deze ontlasting heeft gevonden, maar ik denk dus de steenmarter. Steenmarters zijn dol op het eten van de bessen van taxussen. De vrouwelijke taxusbomen hebben felrode bessen, zoals de kleur bij het uitwerpsel. 

Vogels en marters zijn dol op deze bessen. Overigens is alleen het rode vruchtvlees aan de buitenzijde eetbaar. In de pit, maar ook alle andere delen van de plant zoals de naalden en schors zit de dodelijke stof taxine.

Naast het rode vruchtvlees eten de steenmarters ook verschillende kersen, onder andere die van de Amerikaanse vogelkers. Veel uitwerpselen hebben daardoor een rode kleur.

Verder staan eind zomer en herfst ook nog appels, peren en verschillende bessen op het menu. De ontlasting is dus wat papperig en niet in de vorm van een mooie drol. Natuurlijk zijn de steenmarters vooral vleeseters en bestaat de hoofdmoot van hun menu gedurende het hele jaar uit knaagdieren, vogels en insecten. 

Al dagen twee eksters bij elkaar gezien, kan dat kloppen?
Nel Kinds ziet al dagen twee eksters zitten op een boom achter haar huis. Ze vraagt zich af of het normaal gedrag is. Ook vertelt Nel dat ze een zwak voor eksters heeft en dat is wel heel bijzonder, want veel mensen vinden eksters juist niet leuk.

Dat er nu al twee eksters bij elkaar zijn klopt helemaal. Eksters doen al aan paarvorming in december. En niet alleen aan paarvorming, maar ze beginnen ook al meteen met nestvoorbereidingen. Je kunt ze nu al met takjes en twijgen in de weer zien en ondertussen verdedigen ze hun territorium. Het nestonderhoud moet wel in december beginnen, want ze gaan vaak in februari al broeden. De nesten van vorig jaar worden geïnspecteerd en de nodige reparaties worden dan ingezet. 

Zo’n nest moet ook stevig in elkaar zitten, want de nesten zitten vaak hoog in de bomen. Ook de overkapping bij de nesten moet van goede kwaliteit zijn. Daarnaast dient het nest als vaste uitvalsbasis. Van hieruit verkent en verdedigt het paar hun gebied. Dat verkennen doen ze vooral in de vroege ochtenduren.

Aparte huisjesslak gespot vol met schuim gespot. Wat is er aan de hand?
Marion Dirx was in de tuin aan het werk toen er een huisjesslak onder de planten vandaan kwam gekropen. Het was niet zomaar een huisjesslak, maar eentje met een bijzonder uiterlijk. Deze huisjes was, volgens haar woorden, aan het 'bruisen'. Ze zag namelijk overal belletjes bij de slak vandaan komen.

De voelsprieten waren goed zichtbaar, maar verder zaten er allemaal bubbels op de slak. Ik ben dit fenomeen ook eens tegengekomen en ik heb het toen opgezocht. 

De slak is in dat geval in de stress of het dier heeft last van irritatie. Ter verdediging blazen ze zich vol met schuim of ze zorgen ervoor dat ze goed vochtig blijven. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als ze verstoort worden bij het graven in een tuin. Bij zo’n verstoring maken ze veel schuim aan met grote bubbels. Ook bij andere bedreigingen doen ze dit, bijvoorbeeld als een dier ze aanvalt. Het schuim komt dan in grotere bellen naar buiten dan bij een normaal slijmspoor. Soms gebeurt dit ook bij lange, warme en droge periodes, want dan beschermen ze zich met die grote massa schuim tegen uitdroging. 

Rubriek mooie foto’s 
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Jenny Wiedlewsky. Tijdens de mooie wintermaanden zijn de grote bonte spechten al actief. Voor deze vogels is het nieuwe jaar al begonnen.

Natuurtip
Ervaar op zaterdag 3 januari van 20.00 uur tot 22.00 uur het donkere bos en kom alles te weten over de geheimzinnige bosuil en ander nachtleven. In de avonduren is het spookachtige geluid van de bosuil natuurlijk extra indringend. Een unieke kans om de Oisterwijkse Bossen en Vennen in het donker te beleven.

Nachtleven
De meest bekende uilenroep is die van de bosuil. Het diepe 'oe-hoe-hoe-hoeee’ van het mannetje wordt vaak beantwoord met een welluidender 'ke-wik’ van het vrouwtje. Met een beetje geluk horen we deze geluiden, maar de natuur laat zich natuurlijk niet sturen. Het is sowieso een bijzondere ervaring om na zonsondergang even in het natuurgebied te mogen zijn, want dat mag normaal niet.

Meer informatie

• Aanmelden is verplicht en kan via deze link.
• Kosten zijn voor leden van Natuurmonumenten € 9,45 en voor niet-leden € 13,50
• Vertrekplaats Bezoekerscentrum Oisterwijkse Bossen en Vennen Van Tienhovenlaan 4 5062 SK Oisterwijk. 
• Deze avondwandeling is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene van harte welkom.
• (Zak)lampen zijn niet toegestaan, we lopen in het donker.
• Trek stevige wandelschoenen aan.
• Draag kleding die past bij het weer.
• Controleer jezelf achter altijd op teken.
• Honden mogen helaas niet mee.