Frits Spits neemt na 52 jaar afscheid van de radio: 'Zal u enorm missen'
Frits Spits heeft zaterdag de laatste uitzending van zijn programma De Taalstaat gepresenteerd. Daarmee komt een einde aan 52 jaar radio voor de nu 77-jarige Eindhovenaar. Met programma’s als De Avondspits groeide hij uit tot een van de grootste stemmen van Nederland. Miljoenen luisteraars hingen jarenlang aan zijn lippen.
Er komt een einde aan een indrukwekkend hoofdstuk in de radiowereld. Zaterdag klonk de stem van Frits Spits voor het laatst als presentator van De Taalstaat op NPO Radio 1. Hij bedankte aan het begin van de uitzending de luisteraar: "Ik zal u enorm missen, maar het is er de tijd voor", zei hij onder meer.
Hij deed het de laatste jaren wat rustiger aan, maar juist in dit programma bleef hij wekelijks met onverminderd plezier praten over taal, literatuur en poëzie. Zijn liefde voor woorden klonk in elke minuut door.
Van havoleraar naar radio-icoon
In de slotaflevering schoven onder andere Acda en de Munnik aan, die verantwoordelijk waren voor de tune van het radioprogramma. "We kregen onze eerste gouden plaat van jou, Frits", lacht Thomas Acda. Het zegt veel: Spits wist platen echt bij de luisteraar onder de aandacht te brengen, zoals niet veel radiomakers dat deden. In de jaren 80 werden nummers door radiodj’s nog vrij zakelijk aangekondigd. Spits maakte het persoonlijk, hij riep dan: ‘nu gaan jullie iets horen wat je nooit meer vergeet’. Dat enthousiasme werkte aanstekelijk bij luisteraars.
De naam Frits Spits bedacht hij trouwens zelf, hij werd geboren als Frits Ritmeester en startte zijn carrière eigenlijk als 25-jarige leraar Nederlands op een Eindhovense havo. Tot de kans zich voordoet om een uurtje radio te maken in het NOS-programma Proefdraaien, voor jong talent. Een jaar later krijgt hij de presentatie van het muziekprogramma NOS Maal toebedeeld.
Die stem uit Eindhoven
Vanaf dat moment gaat het hard. Spits grote kracht zit hem in het bedenken van warme en oprechte formats. "Zijn programma Tijd voor Twee heeft het slecht beluisterde Radio 2 nieuw leven ingeblazen, nog voor de top 2000 bestond", herinnert veel geziene gast schrijver Ronald Snijders in de laatste uitzending. "Hij heeft eigenlijk alleen maar iconische dingen bedacht."
Voor gasten voelde een bezoek aan zijn tafel als thuiskomen. Frits interviewt niet met het doel om te confronteren, maar vraagt zich vooral af wat hij van anderen kan leren over taal.
Boven alles was Frits Spits een vertrouwd geluid in het leven van duizenden luisteraars. Zijn warmte en liefde voor taal zullen nog lang blijven nazinderen in radioland. Met zijn afscheid eindigt een tijdperk, maar zijn nalatenschap blijft. De sleutel wordt netjes doorgegeven: volgende week zit schrijver Ronald Giphart klaar in de studio. De Taalstaat gaat door dus, maar dan wel zonder die kenmerkende stem uit Eindhoven.
Boekensector bedankt Frits Spits met gouden leeslint
De boekenwereld heeft een speciale prijs in het leven geroepen om Frits Spits te bedanken voor zijn 'uitzonderlijke bijdragen aan de kracht van verhalen en lezen'. De 77-jarige radiomaker kreeg de onderscheidingna de laatste aflevering van zijn NPO Radio 1-programma De Taalstaat.
De prijs bestaat uit een gouden leeslint, dat werd opgespeld met een pin die is ingelegd met echt goud. Op het lint staat de tekst 'Wie leest, heeft een goed verhaal'.
Het initiatief voor het eerbetoon kwam van de Leescoalitie, een groot samenwerkingsverband van organisaties die zich inzetten voor lezen en geletterdheid in Nederland. Tot de coalitie behoren onder meer boekenkoepel CPNB, het Literatuurmuseum, KB/de Nationale Bibliotheek, het Nederlandse Letterenfonds, de Stichting Lezen, de Taalunie en de Vereniging van Openbare Bibliotheken.
"Spits' aandacht, nieuwsgierigheid en liefde voor taal waren ongekend", stelt Tamar van Gelder namens de Leescoalitie. "Schrijvers en makers, onderzoekers en leraren gaf hij de ruimte hun verhaal te vertellen. Zo gaf hij boeken een stem en maakte hij lezen zichtbaar en vanzelfsprekend voor een breed publiek."
Wat de presentator voor de Nederlandse taal deed, reikte volgens de coalitie verder dan zijn programma's: "Door zijn liefde voor taal en zijn manier van luisteren liet hij horen hoe lezen denken verdiept en gesprekken mogelijk maakt. Dat is van grote waarde voor iedereen die werkt aan een lezende samenleving. Daar zijn wij hem oprecht dankbaar voor."
