Hoe de nationale recherche en het landelijk parket aan dat bedrag komen is onbekend omdat het proces vanmiddag na korte tijd is opgeschort. Eddie S. (61) is in 2003 al veroordeeld voor zijn aandeel in de York-zaak. Hij kreeg toen negen jaar celstraf.
Drugsbende
De York-zaak draaide rond een grote internationale drugsbende uit Sint Willebrord. De bende maakte vele honderdduizenden xtc-pillen die vooral naar de VS en Israël werden gesmokkeld. De zaak kwam tien jaar geleden in het nieuws omdat een van de veroordeelde verdachten een gemeente-ambtenaar was uit Rucphen.

Eddie S. alias 'De Neus' haalde zijn pillen in het zuiden. Daar werden eind jaren negentig en begin deze eeuw volgens kenners de meeste en ook de beste xtc-pillen gemaakt. In clandestiene laboratoria in Baarle-Nassau, Oud-Gastel en Etten-Leur was de York-bende actief.
Scooby Doo
Pillen met opdrukken van een Smiley, Tom en Jerry, een vlindertje en Scooby Doo rolden uit de machines en gingen de wereld over naar house-parties. Undercover-agenten boden die pillen aan bij Eddie S. die in Amsterdam woont en zo liep hij tegen de lamp. Volgens zijn toenmalige advocaat Boone was Eddie niet meer dan een geldwisselaar en zeker geen crimineel. De rechtbank en het gerechtshof oordeelden anders en gaven hem respectievelijk twaalf en later negen jaar gevangenisstraf. Zijn straf heeft hij inmiddels uitgezeten.

Woensdagmiddag zat hij na jaren weer in het beklaagdenbankje voor deze relatief oude zaak. Door een misverstand kwam de Israëlische tolk niet opdagen. Omdat Eddie S. prijs stelde op een goede vertaling, besloot de Bredase rechtbank de zaak weer uit te stellen voor onbepaalde tijd.
Strafvermindering
Het wordt voor politie en justitie een spannende zaak. Want de misdrijven liggen al weer ver achter ons en dat betekent volgens internationale rechtsregels vaak dat iemand strafvermindering krijgt of soms helemaal geen straf. Een lichtpunt voor Eddie S. is al wel dat aanvankelijk politie en justitie nog uit gingen van acht miljoen euro aan criminele winsten maar dat bedrag is dus gedaald. De belangrijkste Brabander in de bende, John H. uit Sint Willebrord, hangt een plukzezaak van ruim één miljoen euro boven het hoofd. Die zaak dient later nog in hoger beroep.

De vijf miljoen die geëist wordt, is voor Brabants begrippen een hoog bedrag voor 1 persoon. Het is zo'n tien procent van wat er nu jaarlijks wordt 'binnengehaald'. Het bureau ontnemingen van het Openbaar Ministerie (OM) in Leeuwarden incasseerde vorig jaar in totaal 55 miljoen euro aan criminele winsten. Volgens het OM is die vijf miljoen een bedrag dat niet dagelijks of wekelijks wordt geëist. Maar het behoort landelijk gezien tot het 'hogere middensegment', zegt de persofficier van dit OM-bureau in Leeuwarden.
Slagwerkbende
Jaren terug werden de leden van de beruchte Slagwerkbende door de rechter in Breda veroordeeld tot het betalen van ieder dik vier miljoen euro aan criminele winsten. Een van de veroordeelde mannen was de vermiste Onno Meijer uit Goirle. Volgens politie en justitie is hij dood en ligt hij ergens begraven rond Gilze of Baarle-Nassau maar ondanks allerlei speurtochten is zijn stoffelijk overschot nooit gevonden. Dat probleem kan zich ook voordoen: wel een veroordeling maar dan van iemand die spoorloos is en niet kan betalen.

De vijf miljoen euro in Breda is dus hoog bij de rechtbank in Breda, maar het is zeker geen uitschieter. Onlangs is er in Amsterdam nog iemand voor zestien miljoen aangeklaagd. Als de rechtbank de geëiste bedragen van politie en justitie ook echt toewijst komt het geld nog niet automatisch in de staatskas. Er moet nog wel iets te plukken zijn. Geld dat verdiend is in de onderwereld, staat meestal niet op een gewone bankrekening.

Onderzoek vergt ook jaren aan specialistisch speurwerk in binnen- en buitenland. Sommige criminelen hebben hun geld ook echt verbrast, geïnvesteerd, of heel goed verstopt, soms letterlijk. En dan gaat het spreekwoord op: van een kale kip kun je niet plukken.