Het verwerken van mest en de daaraan gekoppelde verplichte boekhouding is een complex geheel. Het een kan niet zonder het ander. Justitie beschouwt daarom Bergs Advies in het Noord-Limburgse Heythuysen als de spin in het web. De adviseurs van dit bedrijf zouden honderden klanten van tips hebben voorzien hoe de mestregels te ontduiken.

Het adviesbureau wordt ervan verdacht ook documenten te hebben vervalst. Door bijvoorbeeld administratief de melkopbrengst te verhogen, kregen boeren meer ruimte om meer mest in de boekhouding weg te schrijven. Of door op papier meer grond aan een veehouder toe te kennen zodat er meer mest uit te rijden viel.

Laadgegevens vervalsen
En daar houdt het niet op. Bedrijven die laadgegevens van vrachtwagens vervalsen, chauffeurs die gps-controles omzeilen en laboratoriums die hun (mest)monsters vervalsen. Vooral in de Peel is een hechte organisatie ontstaan waarin alle partijen nauw samenwerken. 

In Oost-Brabant rijden dagelijks honderden mesttransporten, terwijl de NVWA daar maar vijf controleurs tegenover kan zetten. Boeren en mestondernemers kennen de namen, gezichten en de kentekens. Ze waarschuwen elkaar als ze in zicht zijn. Het gaat volgens het Openbaar Ministerie om een netwerk waartegen de landelijke overheidsdiensten NVWA en ROV het moet afleggen. Justitie spreekt van een 'criminele organisatie'.

Mestmonsters
De belangen zijn dan ook groot. In de mestverwerking gaat jaarlijks een half miljard euro om. Het is lucratief om te frauderen. Boeren en transporteurs verdoezelen hun werkelijke mestboekhouding door lege vrachtwagens te laten rijden die op papier volgeladen zijn met mest. Zo lijkt het alsof er gier wordt afgevoerd, maar in werkelijkheid gaat de mest de grond in. Dat is goedkoper dan werkelijk afvoeren per vrachtwagen, wat zo'n duizend euro kost. Door de illegale dumping raakt het grondwater sterk verontreinigd.

LEES OOK: ‘Omvang mestfraude is enorm, controle faalt’