Wat is PFOA?
PFOA staat voor perfluoroctaanzuur, de stof is een voorloper van het bekendere GenX. Het is een chemische stof die wordt gebruikt voor coatings op dingen als kleding, kartonnen verpakkingen en antiaanbaklagen. PFOA is door mensen gemaakt en komt uit zichzelf niet in de natuur voor.

Hoe onveilig is het?
Er zijn vermoedens dat de stof kankerverwekkend is, maar het bewijs hiervoor is volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) ‘beperkt’. Het RIVM heeft de mogelijke risico's beoordeeld aan de hand van de situatie dat iemand meer dan drie uur in het water ligt en geregeld een slok water binnenkrijgt. De hoeveelheid PFOA die mensen tijdens die situatie binnen kunnen krijgen, via inslikken, huidcontact en inademing, blijft ruim onder de grenswaarden die het RIVM heeft afgeleid voor blootstelling.

Het instituut verwacht dus geen gezondheidsrisico. Wel vinden én het RIVM én de GGD verspreiding van PFOA in het milieu onwenselijk. Dit, omdat de stof niet afbreekt in het milieu en ophoopt in het lichaam. Dit kan leiden tot leververgroting, maar alleen als de grens van veilige blootstelling wordt overschreden. Ook zijn er studies die erop wijzen dat PFOA een negatief effect heeft op de vruchtbaarheid. De hoeveelheid die in  recreatieplas Berkendonk werd aangetroffen, is volgens het RIVM ongevaarlijk. Ook bij langdurige blootstelling zijn de risico's klein. Het was en is in principe dus gewoon veilig om te zwemmen.
LEES OOK: Giftige stof PFOA gevonden in recreatieplas Berkendonk in Helmond

Hoe kan het dat zo'n giftige stof plotseling in een recreatieplas wordt gevonden?
PFOA, maar vooral GenX, is een veelgebruikt middel in de industrie. Het kan op verschillende manieren in het water of in de lucht terechtkomen. Onder andere via chemisch afval, maar ook door onzorgvuldig handelen van fabrikanten. In mei werd de stof nog gevonden bij het Helmondse bedrijf Custom Powders dat GenX en PFOA verwerkte voor het in opspraak geraakte Dordtse bedrijf Chemours. 

Of de huidige vondst hiermee te maken heeft is moeilijk te zeggen volgens toxicoloog Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht: ‘Dit is alleen een optie als Chemours een GenX-product geleverd heeft aan een tussenpersoon of bedrijf en dat deze niet zorgvuldig met het gebruik is omgesprongen’. Van den Berg vermoedt dat het mogelijk om een andere bron gaat.

Gebeurt het vaker dat deze stof in het water wordt gevonden?
PFOA niet direct, maar opvolger GenX is al meerdere keren in het water gevonden op verschillende plekken in de provincie. In januari dit jaar werd de stof nog gevonden in de waterzuiveringsinstallatie van Bath. Mede om die reden houden de verschillende Brabantse waterschappen extra metingen.