Zaterdag

"Ik wens alle collega's de komende periode veilige diensten. Hopelijk hoeven we weinig op te treden." Dat schrijft agent Koen Simmers vorige week zaterdag op Twitter, enkele uren voordat de avondklok ingaat. Simmers, die ook bestuurslid is van politiebond NPB, kan dan nog onmogelijk weten hoe donker de wolken zijn die zich boven Brabant samenpakken.

Tijdens de eerste avond met avondklok controleert de politie op veel plekken en schrijft ze wat boetes uit aan Brabanders die zonder geldige reden op straat zijn. Maar het beeld van verlaten, doodstille straten overheerst. Het is de stilte voor de storm, weten we nu.

Zondag

De zondag begint heel anders. Een demonstratie van Pegida in Eindhoven voor is verboden en een demonstratie van Nederland in Verzet is ook geannuleerd. Toch wordt verwacht dat er misschien mensen komen, die onder de noemer De Koffie Club in het openbaar koffie willen drinken als protest tegen de lockdown.

Al snel volgen er signalen die veel verontrustender zijn. Nog in de ochtend meldt de politie dat er geluiden zijn dat mensen met wapens en vuurwerk naar de stad willen komen. Ze zouden zich tegen de politie willen keren. Direct wordt Eindhoven aangewezen als veiligheidsrisicogebied.

De maatregel kan niet voorkomen dat er zondagmiddag extreem hevige rellen uitbreken, die urenlang aanhouden. Honderden mensen verzamelen zich in de binnenstad en er ontstaat een kat-en-muisspel tussen voornamelijk jongeren en de politie en ME.

Een busje van ProRail dat voor het Centraal Station staat, wordt op z'n kop gegooid en in brand gestoken. Een aanhoudende regen van stenen richting agenten. Een meisje wordt geraakt door de straal van een waterkanon en loopt daarbij een fikse hoofdwond op. Winkels in het stationsgebouw worden geplunderd. Cafés in de omgeving worden belaagd. De beelden die keihard binnenkomen en waarvan het amper te bevatten is, dat het de realiteit is van zondag 24 januari in Eindhoven.

Als de stofwolken zondagavond enigszins zijn opgetrokken laat een withete burgemeester Jorritsma van zich horen: “Mijn stad huilt en ik ook. Alle grenzen zijn hier overschreden. Dit had ik niet kunnen voorkomen. Ik had bijna de staat van beleg afgekondigd. Dit was oorlog.”

Maandag

Een dag later is het opnieuw raak. In de loop van de maandagmiddag bouwt de spanning zich op, als op social media steeds meer oproepen verschijnen om te gaan rellen. Roosendaal, Breda, Eindhoven, Tilburg, Oss, Rijen en Den Bosch, het is amper bij te houden.

Burgemeesters strooien met noodbevelen en winkeliers timmeren hun zaken dicht uit voorzorg. Het is Den Bosch waar het die maandag het meest uit de hand loopt.

Opnieuw onwerkelijke beelden van compleet losgeslagen jongeren die met stenen en vuurwerk gooien, vernielingen aan huizen en auto's aanrichten en rellend en plunderend door de binnenstad trekken.

Een tijd lang kan burgemeester Jack Mikkers weinig anders doen dan geschokt toekijken. Omdat de ME op dat moment relschoppers in Helmond, Oss en Eindhoven aan het beteugelen is, duurt het lang voor die in zijn stad kan worden ingezet. Mikkers kondigt een onderzoek aan.

Dinsdag en woensdag

Nadat het ook in Schijndel nog even flink spookt, bij de HEMA wordt een brandbom gegooid, wordt het In de loop van de week rustiger op straat. Voetbalsupporters bieden aan om te helpen hun stad te beschermen. Burgers zetten hun woede en ongeloof al snel om in daadkracht, behulpzaamheid en saamhorigheid. Zowel in Eindhoven als in Den Bosch melden vrijwilligers zich om gewapend met bezems de enorme ravage in hun stad weer op te ruimen.

En er gebeurt meer. Winkelier Maaike, die haar Primera vernield en geplunderd zag worden, doet huilend haar indringende verhaal voor de camera's. Een inzamelingsactie wordt op touw gezet op de website GeenStijl en binnen een mum van tijd is meer dan een ton toegezegd. Soortgelijke crowdfundingsacties om getroffenen te helpen komen op meerder plekken succesvol van de grond.

Donderdag

Maaike van Primera krijgt op donderdag bezoek van koning Willem-Alexander. Hij noemt haar het 'nationale symbool van de verschrikkingen en de kracht van Den Bosch en Nederland'.

Rustig is het allerminst voor de politie. Tijdens de ongeregeldheden zijn al relschoppers opgepakt, maar ook daarna worden op basis van onder meer camerabeelden betrokkenen opgepakt. Op donderdag staat de teller voor Den Bosch en Eindhoven samen op 122. Ook wordt er beslag gelegd op onder meer auto's en bankrekeningen.

En er worden al snel mensen berecht. Een 35-jarige man uit Bavel bijvoorbeeld die opriep om te demonstreren in Breda, wordt deels verantwoordelijk gehouden voor rellen die daar op zondag uitbreken. Hij krijgt twee maanden celstraf voor opruiing.

Vrijdag

Aan het eind van de eerste week met avondklok is de allerergste schrik er dan misschien vanaf, getroffen winkeliers zitten nog met de afwikkeling van opgelopen schade. Die loopt alleen al in Den Bosch vermoedelijk in de miljoenen. De kostenpost voor de gemeente Den Bosch bedraagt 8000 euro, wordt vrijdag bekend.

Direct na de extreme rellen van zondag en maandag liet het kabinet al weten dat de avondklok zeker tot 9 februari gewoon van kracht blijft, maar dan het liefst zoals op die eerste doodstille zaterdagavond.

Er gebeurde de afgelopen zeven dagen zoveel in Brabant, dat we niet alle gebeurtenissen in dit artikel kunnen noemen. Veel meer over de avondklokrellen en het puinruimen daarna vind je op onze themapagina.