‘Gefeliciteerd broer’.

‘Dank je’.

Hoeveel jaar?

46.

Op zich een doodgewoon chatgesprek, zoals er veel zijn. Maar hij werd opgevangen door de politie in het Franse chatsysteem Encrochat. En het bevatte waardevolle informatie over de eigenaar van een anoniem account, namelijk: de geboortedatum van een man.

Deze week was het precies een jaar geleden dat de politie live ging meekijken in de digitale onderwereld. Encrochat kreeg een onzichtbare ‘dief’ binnen: namelijk Nederlandse politiehackers. Die neusden er zeventig dagen rustig rond. Toen ze werden betrapt, trok het bedrijf meteen de stekker eruit.

Maar het was al te laat voor de duizenden criminele gebruikers. De politie had miljoenen chats, foto's en filmpjes verzameld. Dus de oogst kon beginnen. Er volgde een golf arrestaties die nog niet voorbij is.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik nog steeds verbaasd ben dat criminelen zo intensief en slordig hun telefoon gebruiken. Telefoons afluisteren doet de politie al heel lang. Toen we in de jaren negentig massaal aan de mobieltjes gingen kwam daar een extra dimensie bij. Ik kan me herinneren dat boeven toen hun Nokia uitschakelden, zodra ze bijvoorbeeld bij hun drugslab waren. En ze deden hem weer aan als ze wegreden.

Maar zo'n toestel zoekt altijd contact met een zendmast in de buurt en die geeft een locatie aan. De telefoon is ook een baken. Afluisteren was soms niet eens nodig. Dat stiekeme aan- en uitzetten alleen al was voor de politie een aanwijzing: ze hebben wat te verbergen. We gaan speuren.

En toen kregen we de sms. Ideaal, want een bericht als ‘200K’ was bewijs: 200 kilo hasj, zeker als je de drugs ook echt vond. De codetaal was het antwoord. Dus werd het ineens '200 spijkerbroeken’. Nadeel is wel dat je bij een huiszoeking wat uit te leggen had: zit u in de textielhandel?

Daarna kwamen smartphones (rond 2008) en nog later de cryptotelefoons, die je veel moeilijker kan uitlezen. Maar tekstberichten bleven en die worden opgeslagen in je mobieltje en op computerservers. Ze stralen ook een zendmast aan, net als gewone mobieltjes. Dus onzichtbaar ben je nooit.

Maar een alternatief communicatiemiddel is er niet. Boeven moeten snel met elkaar in contact kunnen komen. Om af te spreken, elkaar te waarschuwen, codes ontvangen, boodschappen doen of om een container drugs binnen te loodsen. En dan ben je wel eens onvoorzichtig.

Die felicitatie aan ‘broer’ is zo'n voorbeeld dat ik tegenkwam in een Brabantse cokesmokkelzaak. De politie had dus een geboortedatum van de onbekende man. Na de zendmastgegevens kwam er ook een tweede aanwijzing via de chat: net een kleine gehad. Voor de politie was de puzzel makkelijker op te lossen. Welke man met die geboortedatum in dit gebied is net vader geworden? Papa werd gepakt, net als de drugs.

Drugssmokkelaars laten hun verborgen leven wel eens doordringen in hun échte leven. Het zijn ook gewoon mensen. En zodra boven- en onderwereld zich vermengen, wordt de kans groter dat je tegen de lamp loopt. Daar profiteert de politie van. Iedere keer weer.