De genadeklap kwam in de coronacrisis, maar lang daarvoor zag hij al hoe het politieke klimaat veranderde. “Alles moet rendabel zijn, alles moet geëxploiteerd worden. En dat gaat ten koste van de zorg, het onderwijs en de kunst en cultuur, drie pijlers van de samenleving die langzaam maar zeker zijn weggedreven. Maar waarvan we juist in deze coronacrisis hebben gezien hoezeer we daarin tekort zijn geschoten. Ze zijn niet te economiseren.”

Dat het provinciebestuur in Brabant besloot om verder te gaan zonder cultuurgedeputeerde schoot hem helemaal in het verkeerde keelgat. “Het was me al een gruwel dat ze gingen samenwerken met Forum voor Democratie, maar er was beloofd dat er niet bezuinigd zou worden op kunst en cultuur. Maar wat gebeurde er? Er werd wel bezuinigd en nog erger: de naam kunst en cultuur verdween uit de portefeuilles. Hoe kunnen we dat in deze provincie zo onderuit halen?”

Hij haalde de oude tractor van zijn schoonfamilie uit de stal en ging er, in navolging van de boerenprotesten, mee naar het provinciehuis. “Ik heb daar een gedicht voorgedragen van Neeltje Maria Min. Dat heet ‘Voor wie ik lief heb wil ik heten’ en het gaat erover dat we geen naam meer mogen hebben. Dat is precies zoals ik mezelf als cultuurdrager voel.”

"Cultuur is de humuslaag waar de maatschappij op gebouwd moet zijn", benadrukt hij nog maar eens. “Maar op alle fronten wordt ontkend dat we bestaan. In feite is dat de diepste belediging die je iemand kunt aandoen.” Verdrietig wordt hij als hij denkt aan alle prachtige initiatieven die zullen verdwijnen.

En er is nog steeds heel veel boosheid, zegt hij. “Het gebeurde allemaal in coronatijd. We zouden in Den Bosch een nieuwe opera gaan brengen, alles stond al klaar, maar we moesten het uitstellen. Het was een nachtmerrie.” De verwachting is nu dat de productie volgend jaar wel door kan gaan. “Het is een groot meerjarig project rond wereldliteratuur. Er doen heel veel Bossche culturele organisaties aan mee. En ook heel veel vluchtelingen.”

Juist dat contact met vluchtelingen zette hem op een volgend spoor: hij ging weer studeren. "Vanwege corona moest dat digitaal, maar omdat ik al een onderwijsbevoegdheid heb voor muziekonderwijs kon ik er versneld doorheen." Inmiddels geeft hij Nederlandse les aan jonge vluchtelingen op de Internationale Schakelklas (ISK) in Den Bosch. "Ik vind het ongelofelijk leuk, maar het is vooral heel dankbaar werk."

Of het ooit nog goedkomt met de cultuur in Nederland is voor Marc Versteeg geen vraag maar een zekerheid. “Ik ben optimistisch en positief. Binnen de rijksbegroting is het aandeel voor kunst en cultuur minder dan één procent, dat is niets. Maar wat geeft de meeste rijkdom aan de menselijke geest? En wat verbindt meer dan kunst en cultuur? Dat hebben we juist in deze coronatijd zo sterk ervaren. Dus ja, uiteindelijk komt het goed.”

Fragment uit het Bosch Requiem 2011 onder leiding van Marc Versteeg:

Deze mensen gooiden door corona óók hun werkzame leven om. Lees hier hun verhalen: