Toen ik nog rookte heb ik weleens een pakje illegale peuken gekocht. In een vage winkel waar ze eigenlijk geen sigaretten verkopen maar waar je na wat aandringen toch ineens een slof ziet opduiken. Onder de toonbank vandaan. Dat er iets niet klopte merkte je pas later: er zat geen accijnszegel op of iets wat erop lijkt. En als je het pakje goed bekijkt is het namaak. Maar ja, het rookte gewoon lekker weg.

Dat spul werd gemaakt in bijvoorbeeld zo'n illegale sigarettenfabriek die ze in maart in Schaijk hebben gevonden. Zulke fabriekjes duiken bij ons niet zo vaak op. Maar ze zijn er al heel lang. Dit jaar zijn er al zeker drie gevonden en vorig jaar zeker zes fabriekjes. En ook nog een handvol opslagplaatsen. De Belgen hadden in 2020 vijf fabriekjes met nog eens acht opslagplaatsen. De zuiderburen spraken van een ‘recordjaar’. En het blijft doorgaan: dit jaar ontdekten ze daar al 5 opslagplaatsen.

Ze zijn nagenoeg allemaal het werk van Oost-Europese bendes met vooral Polen en Oekraïners. Die profiteren van dezelfde gunstige vestigingsfactoren als iedereen: goede wegen, veel logistieke bedrijven met loodsen, havens, vrijheid, keurige banken en snel internet. En niet te vergeten lage straffen. Want voor dit soort fiscale delicten krijg je nooit een indrukwekkende straf, meestal een taakstraf, voorwaardelijke straf of een boete.

En dat terwijl zo'n sigarettenfabriek erg lijkt op een drugslab. Ze maken er iets voor de export, iets wat niet mag en wat slecht is voor de gezondheid: sigaretten. 1 miljoen per dag in het Schaijkse voorbeeld. En daar verdienen ze aan. Logisch, want een pakje peuken kost bijna een tientje en dat is dus goeie handel. Als je er met je prijs iets onder gaat zitten heb je ook nog winst. Hoe duurder dat pakje, hoe meer marge er te halen is voor de onderwereld.

Daar tegenover staat de legale sigarettenhandel. Als je een pakje sigaretten koopt betaal je ook accijns, net als op benzine, diesel, lpg, bier en wijn. En daar gaat het de overheid vooral om. Ze missen dan in Den Haag die inkomsten aan accijns. Nou zal dat velen koud laten maar het zijn wel de miljarden euro's waarmee ze onze wegen maken, scholen bouwen en salarissen betalen van burgemeester tot wijkagent. Kortom: we profiteren allemaal van iedere legale sigaret die er opgestoken wordt.

In deze Schaijkse zaak ging het om bijna een kwart miljoen euro aan accijns die de Nederlandse overheid zou mislopen: dagelijks. ‘De schatkist wordt ernstig benadeeld', zo staat het vaak in de persberichten van de FIOD. En dat is het probleem.

Een kwart miljoen euro belastingontduiking per dag in zo'n illegale fabriek is veel. Zeker als je dat een jaar lang rekent. Dan ga je richting de honderd miljoen euro per jaar. Maal, zo veel illegale fabriekjes. Die megawinsten verdwijnen dus in de zakken van criminelen en niet in de onze.

Aan deze vorm van belastingontduiking hebben de misdaadnetwerken geen boodschap. Het gaat om de winsten. En die houden ze want er is altijd vraag naar goedkopere sigaretten. Dus we houden het in stand. Daar heb ik ook ooit aan meegedaan.