De officiële overheidsinstantie die onze privacy bewaakt, de Autoriteit Persoonsgegevens, schrijft op haar website: "De gemeente mag camera’s ophangen op openbare plaatsen om de openbare orde te handhaven. De politie mag de beelden bekijken om te controleren of alles rustig en veilig verloopt."

Maar daarmee is nog niet duidelijk wat gemeenten precies mogen controleren. "Voor elke nieuwe camera moet de gemeente een goede reden hebben. Maar het worden er steeds meer en dat houdt de Autoriteit Persoonsgegevens in praktijk niet in de gaten", zegt Lotte Houwing van stichting Bits of Freedom, die opkomt voor digitale burgerrechten.

Vincent Böhre van stichting Privacy First is nog duidelijker: "Het toezicht door de Autoriteit Persoonsgegevens is gebrekkig en niet effectief."

In Breda werden onlangs 15 nieuwe bewakingscamera's geplaatst. Die komen boven op de tientallen andere digitale ogen in het stadscentrum. Op verzoek van de winkeliers, die het beu zijn dat voertuigen zonder goede reden in de winkelstraat rijden. De nieuwe camera's controleren nu alle nummerplaten in het voetgangersgebied. Als de bestuurder geen ontheffing heeft, valt er enkele dagen later een brief van het Centraal Justitieel Incassobureau op de deurmat.

Voorzitter Willem de Laat van het Ondernemersfonds Breda is blij: "Het helpt enorm. Wij merken dat mensen die daar absoluut niks te zoeken hebben er ook niet meer komen."

Verantwoordelijk wethouder Daan Quaars benadrukt dat het allemaal zeer zorgvuldig is geregeld: "Als de camera's een overtreding vaststellen, dan gaat dat beeld naar een speciale ruimte op het stadskantoor waar een specialist van handhaving kijkt of klopt. Alleen de kentekenplaten worden gefilmd, dus de privacy is gewaarborgd."

92 overige camera's in het centrum hebben weer een andere toepassing. En dat is nu juist waar Bits of Freedom zich zorgen over maakt. Nadia Benaissa: "Eigenlijk loop je als bezoeker van de binnenstad van het ene in het andere camerabeeld. Die apparaten kunnen steeds meer en je kunt ze voor veel meer handhavingstaken inzetten. Moeten we dat als burgers wel willen?"

Böhre van Privacy First gaat zelfs verder: "Een ijzeren wet is dat de camera's eerst met een geldig en duidelijk doel worden ingezet, maar geleidelijk ook voor hele andere dingen worden gebruikt. Bijvoorbeeld voor het opsporen van verdachten of voertuigen, zeker in combinatie met wifi-tracking van mobiele telefoons." En ja, ook in de binnenstad Breda wordt aan wifi-tracking gedaan.

Volgens wethouder Quaars wordt er goed nagedacht over het waarborgen van privacy: "We hebben in Breda een visie opgesteld over de digitale samenleving. Die gaat ook over ethiek. Dus over hoe ver je wilt gaan met die digitalisering. Dat is een ongelofelijk ingewikkelde en actuele vraag. Die bespreken we met andere steden, onderwijsinstellingen, de politie en de veiligheidsregio."

Bits of Freedom vindt dat vooral de gemeenteraad die discussie eerst moet voeren. "Met alle technische mogelijkheden van nu moet je je afvragen wat voor samenleving we willen. Die fundamentele vragen moet je eerst beantwoorden voordat je kiest voor bijvoorbeeld camera's en andere volgsystemen", licht Nadia Benaissa toe.

Vincent Böhre van Privacy First: "Het is aan de gemeenteraad van Breda om hier paal en perk aan te stellen. Anders loop je grote kans dat Big Brother echt over je schouder meekijkt. En dat staat nog los van de vraag of de hardware en software van camera's voorkomen dat andere mensen kunnen meekijken, zoals bij Chinese camera's wordt betwijfeld."

LEES OOK: In deze Brabantse gemeenten hangen omstreden Chinese camera's

Bekijk hieronder de YouTube-reportage over het cameragebruik in Breda: