Waarom helpen we Oekraïne zo massaal? ‘Die oorlog is mediageniek'

2 maart 2022 om 19:00 • Aangepast 3 maart 2022 om 09:36
nl
Veel mensen springen op de bres voor Oekraïne en vluchtelingen die dat land verlaten. Ook in Brabant zijn talloze inzamelingsacties gestart. Maar waarom voelen mensen zich zo geroepen te helpen? Paul Hoebink is emeritus-hoogleraar Ontwikkelingsstudies en Ontwikkelingssamenwerking en legt het uit.
Profielfoto van Joris van Duin
Geschreven door
Joris van Duin

Kapotgebombardeerde flatgebouwen en ontheemde Oekraïners die het land ontvluchten krijgen we 24 uur per dag via televisieschermen en nieuwssites te zien. Ook is voor ons heel duidelijk dat de Russen de slechteriken zijn en de Oekraïners de slachtoffers.

Het zijn volgens Hoebink allemaal verklaringen voor de vele hulpacties, die ook in Brabant lopen.

“Het klinkt misschien cynisch,” zegt Hoebink, “maar je hebt rampen die meer of minder mediageniek zijn. Een ramp is heel geschikt voor het tv-scherm als er veel beeldmateriaal is van gebeurtenissen waar mensen emotioneel van worden. Dan voelen mensen zich geroepen in actie te komen en ontstaat er een zekere vorm van activisme.”

"De beelden zijn voor veel mensen schokkend."

Die beelden zijn er nu volop. De Russische invasie van Oekraïne is via tv, radio, websites en sociale media live bijna van minuut tot minuut te volgen: van bombardementen en raketinslagen tot de dramatische gevolgen voor de bevolking.

“Dat brengt oorlog heel dichtbij. De beelden zijn voor veel mensen schokkend, die komen heel hard binnen. Sommige mensen voelen zich wanhopig en willen dan iets doen. Dat patroon zien we vaker bij humanitaire rampen. Dat zag je bijvoorbeeld na de tsunami van 2004 in Azië: ook toen kwamen veel mensen in actie.”

Rondom deze natuurramp stortten Nederlanders een recordbedrag van 208 miljoen euro op Giro 555.

"Oekraïne voelt ook dichterbij."

Wat volgens Hoebink ook meespeelt, is dat Rusland als grootmacht ‘kleinduimpje’ Oekraïne binnenvalt.

“Een oorlog tussen landen is in Europa al heel lang niet meer gebeurd. Dat is anders dan bijvoorbeeld de oorlog in Syrië, een paar jaar geleden. Daar onderdrukte de nietsontziende dictator Assad zijn eigen bevolking: een binnenlandse oorlog. Dat is voor veel Nederlanders misschien een ver-van-mijn-bedshow. Oekraïne voelt ook dichterbij, want dat land hoort bij Europa.”

Bovendien is president Zelensky van Oekraïne heel zichtbaar. “Hij houdt krachtige toespraken voor onder meer het Europese Parlement. Hij is standvastig en onze regeringsleiders steunen hem.” Ook dat heeft volgens Hoebink invloed op de actiebereidheid van de mensen.

"Er zijn slimme en amateuristische initiatieven."

Overigens plaatst Hoebink een kanttekening bij de vele hulpacties, ook al zijn die volgens hem goedbedoeld. “Er zijn slimme en amateuristische initiatieven. Mensen die bijvoorbeeld de kleren van opa of oma wegbrengen: je kunt je afvragen of Oekraïners daarop zitten te wachten."

Volgens hem is het beter om organisaties te steunen die veel ervaring hebben met het geven van noodhulp. "Zij weten waar in Oekraïne behoefte aan is en kunnen dat goed organiseren. Bovendien weet je dat de hulp goed terechtkomt.”

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.