Een groot deel van de zonnebloemolie in de supermarkt en groothandels komt uit Oekraïne. Nu dat land in oorlog is, wordt het gouden goedje steeds schaarser. Bovendien stijgen de energieprijzen door de oorlog. Voor frietzaken zijn de kosten daarom torenhoog.

"Waar frituurders normaal een energierekening van 1200 euro per maand op de mat kregen, lopen de kosten nu op naar 3000 tot 4000 euro per maand. Dat is bijna onbetaalbaar", zegt Frans van Rooij van ProFri, de vereniging voor professionele frietbakkers in Veldhoven.

En bij deze prijsverhogingen blijft het niet. "Veel frituurvet is een combinatie van verschillende oliën, waaronder zonnebloemolie. Door de tekorten moet er nu gebakken worden met andere oliën maar die zijn ook duurder geworden. Ook verpakkingen, sausen en plastic bakjes en bestek gaan in prijs omhoog."

Het gevolg is dat frietzaken de prijzen moeten verhogen. Sommige zaken verhogen de prijs voor een bakje al van 2,40 naar 3 euro en dat doen ze met pijn in het hart, zegt Van Rooij.

"De friettent heeft ook een sociale functie. Een groot deel van de zaken zit in de wijk bij de mensen. De eigenaar kent bijna al zijn klanten en het doet daarom extra pijn om hen meer te laten betalen. Sommige klanten kunnen dadelijk geen frietje meer betalen."

Toch hoeven we volgens hem niet te vrezen voor een massale sluiting van de friettenten. " Er zijn genoeg alternatieve oliën zoals sojaolie, palmolie en archide- of pindaolie. Het verschil kun je wel proeven."

Of deze oliën ongezonder zijn dan frituurvet of zonnebloemolie? "Een frietje is niet ongezond. Het is een bereide aardappel. De alternatieven oliën zijn een oplossing voor het tekort aan zonnebloemolie en dus frituurvet. Zo kan je wekelijkse frietje gewoon doorgaan."