Duizenden dieren kansloos bij brand: zo verspreidt het vuur zich razendsnel
Als je tienduizenden dieren op één plek verzamelt, kun je je voorstellen dat daar een sterke lucht vanaf komt. Om de vervelende geur en vervuilende stoffen als ammoniak binnen de muren te houden, is de luchtwasser ontwikkeld. Dat systeem zuigt de lucht via buizen af en 'wast' het vervolgens in een aparte ruimte voordat het naar buiten geleid wordt.
"Als het vuur zo'n luchtkanaal bereikt, is er geen houden meer aan."
Inmiddels is zo'n installatie voor bijna alle stallen verplicht om aan alle strenge milieueisen te voldoen. Maar onder de boeren is er al jaren veel te doen over de luchtwassers. Zo zou alle extra techniek de kans op brand juist vergroten. Bijvoorbeeld door kortsluiting of doordat ratten de kabels van het systeem aanvreten.
En ontstaat er daadwerkelijk een vuurtje, dan verspreiden de vlammen zich door de afzuiging in no time door de hele stal. Of zoals Linda Janssen van Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) in 2019 zei na een grote stalbrand in Biezenmortel: "Wanneer het vuur het luchtkanaal bereikt, is er geen houden meer aan." En daarmee heeft een andere maatregel - het verspreiden van dieren over verschillende brandcompartimenten - in één klap geen zin meer.
"Er is te weinig aandacht voor de veiligheid van dieren in de steeds groter wordende stallen."
Die geluiden hebben ook de politiek inmiddels bereikt. Zeker nadat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) vorig jaar maart een kritisch rapport naar buiten bracht over de risico's van het systeem. "Er is te weinig aandacht voor de brandveiligheid van dieren in de steeds groter wordende stallen", zei voorzitter Jeroen Dijsselbloem toen.
Hij riep daarbij demissionair minister Carola Schouten op om de regels voor de brandveiligheid van stallen op te stellen. Zij besloot later dat jaar dat alle elektrische apparatuur in stallen voortaan jaarlijks gecontroleerd moet worden. Daarnaast beloofde ze te onderzoeken welke technologische innovaties de veiligheid juist zouden kunnen verslechteren. Daarbij hintte ze ook op de luchtwassers.
Het vervolg van dat onderzoek komt nu op het bordje van haar opvolger, de nieuwe landbouwminister Henk Staghouwer. Opvallend genoeg schreef hij vorige week nog aan de Tweede Kamer dat het aantal stalbranden in 2021 juist is gedaald naar 35, met als gevolg 6915 dode dieren. Een jaar eerder waren dat er nog 54. Toen stierven er 108.794 dieren in het vuur.
In deze video zie je hoe vuur zich snel kan verspreiden door luchtwassers: