Al jaren staat de aanpak van ondermijning hoog op de Brabantse agenda. Met het extra geld van het rijk in 2018 is deze Brabantse Norm opgesteld. Volgens Ina Adema, portefeuillehouder Weerbare Overheid geeft deze norm het onderwerp de aandacht die het blijvend verdiend. "Tegen ondermijning zullen alle gemeenten hun eigen defensie op orde moeten hebben en ik verwacht dat deze Brabantse Norm daarbij zal helpen."

Gemeenten en provincies zijn kwetsbaar voor ongewenste invloeden van buitenaf. Burgers kunnen maar op één plaats terecht voor het aanvragen van paspoorten, vergunningen of een wijziging in een bestemmingsplan. Als de regels of de controle bij de ene gemeente strenger is dan bij de andere, dan zullen criminelen naar die zwakke plekken zoeken. "Het doel is dat alle overtreders overal in Brabant dezelfde behandeling krijgen, oftewel dat de dijken overal even hoog zijn. Criminelen in het bijzonder houden zich nou eenmaal niet aan de gemeentegrenzen", zegt Adema.

Marieke Moorman, voorzitter van de vereniging Brabantse gemeenten is blij met de norm. "Niet elke gemeente is even ver met hun aanpak. Met deze Brabantse Norm kunnen we elkaar ook helpen. Kunnen we voorkomen dat criminelen denken 'nou dan ga ik wel een deurtje verder'. "Want dat gebeurt nog steeds. "Neem de wet Bibob, die wordt nog niet in elke gemeente strikt toegepast bij vergunningsaanvragen."

De Wet Bibob is bedoeld om de integriteit van de vergunningaanvragers te achterhalen. Heeft deze persoon al iets op zijn kerfstok? Wat is zijn of haar achtergrond en hoe lopen bijvoorbeeld de geldstromen? Deze wet probeert zo de vermenging tussen onder- en bovenwereld te voorkomen. "We zijn niet naïef, criminaliteit kunnen we nooit volledig uitbannen, maar met het consequent toepassen van basisregels kunnen we het ze wel een stuk moeilijker maken", zegt Adema.

Voor een weerbare overheid moet ook naar het ambtelijk apparaat zelf gekeken worden, staat in het handboek. Zo is het belangrijk dat nieuwe bestuurders goed worden gescreend én worden getraind. "Zo is de workshop ondermijning inmiddels vaste prik voor nieuwe raadsleden", zegt Moorman. "Met aandacht voor de toenemende agressie tegen ambtenaren en hoe om te gaan met intimidatie en bedreiging."

De grote vraag blijft natuurlijk hoe het succes van de nieuwe aanpak is te meten. Want van een zogenoemde 'nulmeting' is natuurlijk geen sprake. Adema gaat ervan uit dat als deze regels door alle gemeenten worden ingevoerd er hoe dan ook lijken uit de kast zullen komen. "Bij het stelselmatig toepassen van de Bibob zullen er mensen tussenuit vallen. Mensen die dus geen vergunning krijgen. Misschien zijn er zelfs bedrijven die na toetsing alsnog moeten sluiten. Of ondernemers besluiten om er zélf alvast maar de stekker uit te trekken. Al zullen we daarvan dan nooit de echte reden weten."