Wat doen die wantsen op deze hommel? Frans Kapteijns weet het

21 augustus 2022 om 09:45 • Aangepast 21 augustus 2022 om 15:11
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail onder meer aandacht aan een mara, een verschrompelde paddenstoel en zuigende vuurwantsen.

Wantsen op een hommel?
Ria Boertjes stuurde mij een foto waarop je een hommel ziet en twee wantsen met rode en zwarte vlekken. Wat we hier zien is een dode hommel die leeggezogen wordt door twee vuurwantsnimfen.

Een vuurwants (foto: Saxifraga/Rutger Barendse).
Een vuurwants (foto: Saxifraga/Rutger Barendse).

Vuurwantsen hebben een zuigsnuit. Ze leven vooral van de sappen in bladeren of zaden van planten. Soms zie je heel veel vuurwantsen op een boomstam. Dan is de boom gegarandeerd beschadigd en zuigen zij de wondsappen van die boom op. Mocht er niet genoeg te zuigen zijn aan planten, gaan ze over tot het leegzuigen van dode insecten zoals de hommel op de foto. Als die er ook niet voldoende zijn, jagen ze op andere insecten of zuigen ze soortgenoten leeg. Dit zijn dus nimfen van de vuurwants en tevens laat ik hier ook het volwassen dier of imago zien.

Een invasieve exoot, een mara (foto Arjan Schoenmakers).
Een invasieve exoot, een mara (foto Arjan Schoenmakers).

Geen muntjak maar een mara
Arjan Schoenmakers stuurde mij een foto waarop een zoogdier te zien is. Hij vroeg zich af of dit dier een muntjak is. Dat is het niet. Het is een mara of pampahaas. Mara’s zijn hoog op de poten staande dieren met grote, rechtopstaande oren en grote ogen. Ze behoren tot de knaagdieren. Oorspronkelijk kwamen deze dagdieren voor in de droge, open struikwoestijnen en graslanden van Centraal- en Zuid-Argentinië. Heel grappig is dat de mara of pampahaas heel erg veel lijkt op onze haas, maar in feite nauwer verwant is met de cavia. Helaas worden deze dieren nog steeds verkocht als huisdier. Vanaf 2024 mag dit niet meer.

De duinfranjehoed (foto: Maria van Mensvoort).
De duinfranjehoed (foto: Maria van Mensvoort).

Verschrompelde paddenstoel in een drooggevallen ven
Maria van Mensvoort stuurde mij een foto van een paddenstoel, die ze gefotografeerd had in Egmond aan de Hoef. Helaas is de paddenstoel wat ingekrompen door verdroging. Daardoor durfde ik er niet zo makkelijk een naam op te plakken. Gelukkig ken ik een heel goede mycoloog (paddenstoelenkenner) dus heb ik hem de vraag voorgelegd. Bart Horvers laat weten dat dit een ingedroogde duinfranjehoed is. Duinfranjehoeden zijn saprofyten en leven op rottende wortels van helmgras. Ze komen enkel voor in de duinen. Het zijn paddenstoelen die breed maar schaars verspreid zijn in Europa. Daarnaast komen ze beperkt voor op kustlocaties buiten Europa. Een mooie vondst.

De rups van de dennenpijlstaart (foto: Lilyan Maas).
De rups van de dennenpijlstaart (foto: Lilyan Maas).

Mooie rups gezien in het Zwarte Woud
Lilyan Maas stuurde mij een foto van een rups die ze gezien had in het Zwarte Woud in Duitsland. Ze vroeg zich af welke rups dit is. Op de foto zie je een rups met als hoofdkleur groen. Daarnaast zie je ook wat witte vlekken, maar verder ligt de rups goed verstopt in het gras. Je kan zo dus niet de heel mooie brede, roodachtig bruine middenband zien. Maar een ding is zeker: we hebben hier te maken met de rups van de dennenpijlstaartvlinder.

Een dennenpijlstaart (foto: Vlinderstichting/Nely Honig).
Een dennenpijlstaart (foto: Vlinderstichting/Nely Honig).

Deze rups en ook de vlinder behoren tot de mooie familie van de pijlstaartvlinders. Dennenpijlstaarten zijn voornamelijk nachtvlinders, ze zijn zelden dagactief. Ze houden van kamperfoelie en zeepkruid. De rupsen van de dennenpijlstaart kun je tegenkomen op grove dennen en fijnsparren. Het meest kun je deze vlinder tegenkomen op de zandgronden, dus zeker in Brabant.

Een goudwesp (foto: Gerry Dortmans).
Een goudwesp (foto: Gerry Dortmans).

Vreemd insect op de muur
Gerry Dortmans stuurde mij een wat minder scherpe foto van een insect op de muur. Je ziet wel goed de metaalachtige kleuren groen en blauw en het bruinrood op het achterlijf. We hebben hier te maken met een goudwesp. De goudwespen behoren net zoals wespen tot de orde van de vliesvleugeligen. Over de hel wereld komen er meer dan vierduizend soorten voor. In Centraal-Europa kennen we ongeveer 120 soorten goudwespen en in Nederland 57 soorten. Al deze mooi gekleurde goudwespen zijn parasieten, maar ze werken niet allemaal op dezelfde manier. Goudwespen zijn of broedparasieten of sluipwespen. Wat is het verschil? Broedparasieten leggen een larve bij bijvoorbeeld een zandbij. Die larve doodt de larve (gastheerlarve) van de bij en eet daarna de neergelegde voedselvoorraad op. De goudwespen die sluipwesp zijn, vallen larven of poppen van diverse soorten aan en leggen daarin hun eitjes. Uit die eitjes komen larven die zich dan tegoed doen aan de geïnjecteerde larve of pop.

Wachten op privacy instellingen...

Kolibrievlinder tijdens vlucht - Irma Visser
De afgelopen weken kreeg ik heel veel foto’s en filmpjes binnen van kolibrievlinders. Hierbij zat een filmpje bij dat ik zo schitterend vond dat ik die hier wil laten zien. Het filmpje is van Irma Visser. Je ziet in dit filmpje de vliegende kolibrievlinder en hoe deze vlinder werkt met de lange roltong. Het verhaal over de kolibrievlinder kunnen jullie terug vinden in Stuifmail 1012 van 31 juli 2022.

De schorsmarspissa (foto: Regien van Loon).
De schorsmarspissa (foto: Regien van Loon).

Vreemd beestje in huis, maar wat is het?
Regien van Loon stuurde mij een foto van een beestje en wil graag weten wat ze in huis had. Als je heel goed kijkt naar dit diertje, zie je dat het een spin is. De naam is schorsmarpissa. Deze soort komt redelijk veel voor in ons land en behoort tot de springspinnen. Dit zijn spinnen die geen web bouwen, maar hun prooi opzoeken en dan bespringen, zoals een kat dat kan. Mannetjes van de schorsmarpissa worden maximaal acht millimeter groot, maar vrouwtjes kunnen wel dertien millimeter groot worden. Je komt deze spinnensoort vooral tegen op zonnige of halfbeschaduwde plekken op hout. Een voorkeur hebben ze voor boomstammen van dennenbomen en oude fruitbomen. In de bebouwde omgeving zie je ze op hekken, tuintafels, tuinhuisjes, tuinmeubels en schuttingen.

De heggenmus (foto: Saxifraga/Ab H. Baas).
De heggenmus (foto: Saxifraga/Ab H. Baas).

Paren alle mussen met elkaar?
Harry van de Laak ziet in zijn tuin heggenmussen, ringmussen en huismussen. Hij vraagt zich af of al deze mussen onderling paren. Allereerst is het belangrijk om te weten dat heggenmussen niet tot dezelfde familie behoren als de ring- en huismussen. Heggenmussen horen thuis bij de familie van de heggenmussen en dus is een heggenmus geen mus. Ze hebben deze naam gekregen omdat ze vaak in dezelfde biotoop te vinden zijn als mussen. Daarnaast lijkt het verenpak van de heggenmus enigszins op die van de mus, al is die niet uitbundig gekleurd. Het verschil qua snavels valt eigenlijk het meest op. Mussen hebben dikke snavels en zijn vooral zaadeters, terwijl heggenmussen duidelijk meer een snavel heeft zoals een roodborst. Heggenmussen kunnen dus zeker niet paren met mussen. Ring- en huismussen behoren wel tot dezelfde familie, namelijk de familie van de mussen en sneeuwvinken, maar ook zij paren niet onderling.

Het mannetje van de huismus (foto: Saxifraga/Jan van der Straaten).
Het mannetje van de huismus (foto: Saxifraga/Jan van der Straaten).

Natuurtip: openstelling 'Zwarte Schuur'
Zondag 21 augustus kun je van tien uur 's ochtends tot vier uur 's middags deelnemen aan een excursie naar de Zwarte Schuur in Rijsbergen. Met een dagje naar de Pannenhoef maak je iedereen blij. Er is zoveel gevarieerde natuur, een rijke geschiedenis, een avonturenbos voor kinderen én gezelligheid rond de Zwarte Schuur. Deze is op iedere derde zondag van de maand van april tot en met oktober geopend.

Naast de Zwarte Schuur staat een bakhuisje dat gerestaureerd is. Op de opengestelde zondagen wordt hier brood gebakken. Op ambachtelijke wijze, met biologische ingrediënten. Rond het middaguur komt het verse brood uit de oven en kan iedereen een stukje komen proeven.

Op twee momenten kun je deelnemen aan deze gratis excursie over de Pannenhoef. Aanmelden is niet nodig. Zelf rondkijken kan natuurlijk ook. In de Zwarte Schuur is een kleine tentoonstelling te bezichtigen over het gebied en de historie van de turfwinning. Er zijn wandel- en fietsroutes verkrijgbaar.

Meer informatie:
• De Zwarte Schuur vind je aan de Pannenhoef 4 in Rijsbergen.

• Parkeren kan op een van de vier parkeerplaatsen:

o 1) Vaartven (Pannenhoefsebaan Rijsbergen).

o 2) De Bak (Ettensebaan Zundert).

o 3) Lokkerberg (Oosteindseweg Rijsbergen).

o 4) De Ganger (Panhoefweg Zundert).

• De excursie is gratis en duurt zo'n anderhalf uur.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!