Een zeldzame mol ligt in de vriezer, boswachter Frans zoekt liefhebbers

9 oktober 2022 om 09:55 • Aangepast 17 oktober 2022 om 16:16
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij in Stuifmail onder meer aandacht aan een nachtvlinder met een doodshoofd, een witte mol en een blauwvleugelsprinkhaan

Een witte mol op het gazon
Wim van Hal stuurde mij een foto van wel een heel bijzonder dier, namelijk van een witte mol. Zo’n witte mol, officieel albino mol, komt niet zo vaak voor. Net als bij mensen, want daar komt het ook zelden voor. Iedereen kent de zwart mollen, maar bij deze witte mol is geen pigment aangemaakt. Daarnaast moet het diertje rode ogen hebben, want ook het pigment in de ogen is niet aangemaakt.

Officieel hebben beide ouders van alle zoogdieren in hun erfelijk materiaal de eigenschap 'het niet aanmaken van pigment' in zich. Ze hoeven daarbij niet eens zelf albino te zijn. Wim heeft de mol in de diepvries gelegd en vroeg zich af of er iemand interesse in had. Volgens mij is het Natuurmuseum Brabant te Tilburg wel geïnteresseerd in zo’n mol.

De albino mol ligt nu in de vriezer (foto:Wim van Hal)
De albino mol ligt nu in de vriezer (foto:Wim van Hal)
Het rozemarijngoudhaantje in de tuin Paul Oude Wesselink.
Het rozemarijngoudhaantje in de tuin Paul Oude Wesselink.

Hoe is deze exotische en invasieve kever in Nederland binnengekomen?
Paul Oude Wesselink vond een rozemarijngoudhaantje in zijn tuin en vroeg zich af hoe de kever hier verzeild is geraakt. Als je naar de foto kijkt zie een prachtig kever met een metallic groene basiskleur en een paar gouden banden die verticaal over het lichaam lopen.

Helaas zijn dit wel zeer schadelijke kevers. Oorspronkelijk kwamen de rozemarijngoudhaantjes alleen voor in het gebied rond de Middellandse Zee. Het zijn dus invasieve exoten uit de familie van de bladhaantjes. Naar alle waarschijnlijkheid zijn deze goudhaantjes als eitjes in Nederland terecht gekomen via mensen die planten meenamen uit Italië, Spanje of Zuid-Frankrijk. De eitjes vallen ook bijna niet op, want ze zijn ongeveer twee millimeter groot en langwerpig. Daarnaast moet je ook aan de onderkant van de bladeren van planten hebben gekeken, want daar heeft het vrouwtje de eitjes afgezet.

De rups die in Frankrijk werd gezien. (Foto: Harry Masselink)
De rups die in Frankrijk werd gezien. (Foto: Harry Masselink)

Hoe heet deze rups, die gevonden is in Zuid-Frankrijk?
Harry Masselink stuurde mij een foto van een gelige rups, die hij in Zuid-Frankrijk was tegengekomen en vroeg zich af wat hij gezien had. Je ziet een gelige rups met blauwe dwarsstrepen en op het achtereind een langere punt of pijl. We hebben hier dan ook te maken met een rups uit de mooie familie van pijlstaarten. Deze nachtvlinderfamilie heeft allemaal rupsen met een pijl op het achterste deel van hun lichaam, vandaar pijlstaartfamilie.

We hebben hier te maken met de rups van de doodshoofdvlinder. Na de rupsperiode volgt een verpopping, die ondergronds plaatsvindt. De losse cocon van deze soort kan soms wel meer dan 30 centimeter diep in de grond liggen. In Nederland komt deze vlinder ook voor, maar kan niet overwinteren. De naam van deze doodshoofdvlinder heeft hij te danken aan het feit dat op het borststuk van de vlinder een op een schedel lijkende vlek staat.

De doodshoofdvlinder (foto: Saxfraga Janus Verkerk)
De doodshoofdvlinder (foto: Saxfraga Janus Verkerk)

Wat is de naam van het vogeltje op de film?
Elseline Brandt stuurde mij een filmpje waarop een klein vogeltje te zien is wat bij haar schoonouders te zien was in de tuin. Volgens mij is het vogeltje een fitis, maar ik blijf het lastig vinden. Fitissen zijn vogels die thuishoren bij een grote groep van op elkaar lijkende hele kleine bruingroene zangvogels. Daarnaast lijken twee van die vogels uit de groep heel sterk op elkaar en dat zijn de fitis en de tjiftjaf.

Als je ze hoort en ziet zingen, dan is het gemakkelijk, want dat is heel duidelijk verschillend. De tjiftjaf roept een hele tijd zijn naam en de fitis heeft een zacht, melancholiek fluitend, aflopend riedeltje. Inmiddels zijn de fitissen al lang in Afrika, want tussen juli en september trekken deze fragiele vogels in de nacht naar hun winterverblijven.

Wachten op privacy instellingen...
In Schaijk werd de parasolzwam gezien. (foto: Jo Verstegen)
In Schaijk werd de parasolzwam gezien. (foto: Jo Verstegen)

Wat voor paddenstoelen zijn dit?
Jo Verstegen zag tijdens een wandeling in Schaijk een paar paddenstoelen staan die ze nog nooit gezien had. Ze vroeg zich af welke het waren. Je ziet op de foto een paar hele bijna witte hoeden van paddenstoelen met bruine vlekken staan. We hebben hier te maken met de grote parasolzwam. Momenteel staan heel veel weilanden vol met deze paddenstoel. Ik heb dan ook heel veel meldingen over grote parasolzwammen ontvangen.

Waar de naam op gebaseerd is, is wel duidelijk. De hoeden van parasolzwammen worden heel groot, vaak hebben ze een doorsnede van meer dan veertig centimeter. Overigens komt de naam parasol uit het Italiaans, want para il sole betekent zonnescherm. Niet geopende parasolzwammen lijken een beetje op een paukenstick of drumstick. In die jonge situatie is de grote parasolzwam heel goed eetbaar, maar ook een verse openstaande hoed is nog eetbaar.

Dit is de windeverdermot die zijn vleugels heeft opgerold (foto: Anja Bastiaanse)
Dit is de windeverdermot die zijn vleugels heeft opgerold (foto: Anja Bastiaanse)

Welk diertje zit op het raam?
Bij Anja Bastiaansen zat een diertje op het raam en zij vroeg zich af wat het was en stuurde mij een foto. We hebben hier te maken met een van de vedermotten, namelijk de windevedermot. Vedermotten zijn nachtvlinders, die in rusthouding zo’n T-vorm aannemen. Deze T ontstaat doordat deze insecten diepe insnijdingen in de voor- en achtervleugels hebben. Deze vleugels zijn vaak opgerold en staan van het lichaam af. Windevedermotten kun je bijna heel het jaar tegenkomen. Ze overwinteren namelijk als volwassen dier.

Zodra deze sprinkhaan springt zijn de blauwe ondervleugels zichtbaar (foto: Hans van Rooy)
Zodra deze sprinkhaan springt zijn de blauwe ondervleugels zichtbaar (foto: Hans van Rooy)

Wat is de naam van het insect wat op het zand zat in de bossen van St. Anthonis?
Hans van Rooy zag op het duinzand in de bossen van Sint Antonis een insect zitten. Hij wilde dit diertje vangen om goed te bekijken onder een vergrootglas, maar het diertje vloog telkens een beetje weg. Graag wilde hij weten wat het was, want een foto maken lukte wel. Op de foto zie je een grijze sprinkhaan met twee duidelijke zwarte banden. Daarnaast moet Hans gezien hebben dat het insect bij het wegvluchten enigszins blauwe ondervleugels had, want we hebben hier te maken met een blauwvleugelsprinkhaan.

De foto is treffend gemaakt wat biotoop betreft. We zien pure gelige zandgrond en in dat soort biotopen komen deze sprinkhanen voor. Eigenlijk is het biotoop schrale duin- en heidegebieden. Daarnaast komen ze tegenwoordig ook voor op schrale graslande. Ook in spoorwegbermen, stuifduinen en verstoorde kortgrazige leefgebieden worden ze gezien. Ze kunnen niet echt vliegen, maar wel enkele tientallen meters opspringen en wegzweven. De felle blauwe kleur moet vijanden afschrikken. Om het afschrikken van vijanden kracht bij te zetten, trommelen ze ook nog op de bodem.

Nooit eerder zag Peggy van Kaathoven de ijsvogel van zo dichtbij. (foto: Peggy van Kaathoven)
Nooit eerder zag Peggy van Kaathoven de ijsvogel van zo dichtbij. (foto: Peggy van Kaathoven)

IJsvogel
Peggy van Kaathoven maakte op 1 oktober een foto van een ijsvogel. "Ik vrees dat hij verzwakt is, maar hij vloog na de foto wel weg."

Natuurtip: Outside escape ‘s-Hertogenbosch
Een Outside Escape room, maar dan buiten, als een stadswandeling. Het is geschikt voor één of meerdere teams met 1 tot 4 spelers vanaf 15 jaar. Het spel start op ongeveer 5 minuten lopen van het Centraal Station en duurt ongeveer 2 uur, de route is zo'n 2,5 km. Het enige dat je nodig hebt is een mobiele telefoon!

Het Jheronimus Bosch Art Center heeft het schilderij de Tuin der Lusten sinds deze week in bruikleen. Maar het blijkt nep te zijn! Althans, dat zegt een team van kunsthistorici. “Het pronkstuk dat wij uit Spanje hebben ontvangen blijkt een vervalsing te zijn. Prachtwerk, dat wel, maar namaak.” Of het schilderij bewust door de Spanjaarden is vervalst of dat het tijdens het vervoer is vervangen is nog onbekend. De politie is een onderzoek gestart.

Een oude klasgenoot belt je, zij werkt bij het Art Center. Ze heeft ontdekt dat er raadselachtige figuren en teksten in het namaakschilderij zijn verwerkt. Help jij haar dit mysterie op te lossen?

Meer informatie:
• Via deze link kan je informatie krijgen en de tickets bestellen

• Startpunt: de Ruische Poort (op de hoek van de Hooge Steenweg), op 5 minuten lopen van het centraal station. Eindpunt: Huis73

• Start op ieder moment, reserveren is niet nodig

• Voor één of meerdere teams met 1 tot 4 spelers

• Een route is ongeveer 2 uur en 2,5 km

• Doelgroep advies: vanaf 12 jaar (jongere kinderen onder begeleiding in verband met niveau raadsels)

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!