Unieke film met beschieting in de oorlog ontdekt: 'Ik dacht, dit kan nooit'

21 december 2022 om 10:07 • Aangepast 28 december 2022 om 16:13
nl
In Steenbergen is een bijzondere historische vondst gedaan. De plaatselijke heemkundekring ontdekte filmbeelden uit de oorlog. Daarop is te zien hoe de monumentale Sint Gummaruskerk wordt beschoten. Maar ook Duitse soldaten zijn erop te zien en misschien zelfs de uitvaart van een legendarische oorlogsheld. De film is stiekem gemaakt. Filmbeelden uit Brabant uit de herfst van 1944 zijn vrij zeldzaam, zeker die met beschietingen. Experts zijn verrast.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

De film is gemaakt door Henk van Mechelen, fotograaf in Steenbergen (1916 -1991). "Hij had een bekende fotozaak met filmspullen. In de Kaaistraat”, zegt Robert Catsburg van Heemkundekring De Steenen Kamer.

Ontdekking
“Zijn zoon was de zolder aan het opruimen. Daar vond hij vijf doosjes met film. Hij belde ons en zei dat zijn vader films had gemaakt waarop te zien is dat ze de kerk opblazen. Ik dacht: dat kan nooit!” Catsburg haalde de film op. “Toen zag ik de beelden en ik vloekte! Ik schrok er zelf van. Wat een ontdekking!”

Er waren al wel allerlei verhalen bekend over de beschieting van de kerk. De Duitsers wilden de toren opblazen. Dan konden de oprukkende geallieerden hem niet meer gebruiken als uitkijk.

Op maandagmiddag 30 oktober 1944 besloot de Duitse bezetter de toren te vernietigen. “De lokale OD-commandant (een verzetsgroep) beschreef dat. 1250 kilo springstof zat in de klokkentoren,” vertelt Catsburg.

Kanonnen
Volgens verhalen uit het dorp probeerden inwoners de Duitse soldaten op andere gedachten te brengen. Maar zonder succes. Gek genoeg weigerde de springstof te ontploffen.

“Daarna hebben ze geprobeerd met luchtdoelgeschut de toren te raken.” Dat schieten zelf gebeurt buiten beeld daarom is het wapen onbekend. Mogelijk was het een gemotoriseerd kanon.

'Alle ruiten er uit'
Met een enorme dreun zakte om zes uur in de middag de kerktoren in elkaar. "Alle ruiten gingen er in de omgeving uit.” Opvallend is dat de ineenstorting niet te zien is op de beelden. Een verklaring daarvoor is er niet, dat is gissen. “Dat is misschien zo’n enorme klap geweest dat hij te veel schudde met de camera?” Catsburg kan dat niet verklaren.

De torenbeschieting is gefilmd vanuit het dakraam van de fotowinkel. “Het was best link wat hij deed. Daar kon je zelfs voor worden doodgeschoten."

'Zeldzame pareltjes'
Ook andere deskundigen zijn aangenaam verrast door de vondst. “Ik ben verbaasd dat dit er nog is”, zegt militair researcher Johan van Doorn uit Heijningen. “Ik heb deze beelden nog nooit gezien.” Hij noemt de film dan ook 'uniek'. Ook kapotte huizen en het interieur van de kerk zijn gefilmd.

“Dit zijn zo van die zeldzame pareltjes die ergens zijn bewaard. De beelden staan symbool voor wat je zag in de rest van Brabant toen: verwoesting”, zegt Van Doorn. Op de film staan verder Canadese tanks, gefilmd rond de jaarwisseling van 1944. “Die reden elke dag op en neer naar Sint Philipsland om daar op de moffen te schieten”, zegt Catsburg.

Oorlogsheld
In de beelden zit nog wat opvallends. Een uitvaart, ook stiekem gefilmd. “Er is een krantenartikel uit de jaren ‘50 en daarin beschrijft iemand de uitvaart met de koets." Het zou de uitvaart van de beroemde Britse piloot en oorlogsheld Guy Gibson zijn, een van de legendarische ‘Dambusters’.

Gibson is een van de allergrootste Britse oorlogshelden. Hij crashte met zijn bommenwerper op 19 mei 1944 bij Steenbergen en ligt daar ook begraven.

Maar ook voor dit fragment is meer onderzoek nodig.

Wachten op privacy instellingen...

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!