Hella Timmermans-Brandt is er enorm blij mee. Volgens haar moet het om een van de oudste in ons land gemaakte foto’s gaan. “Ik weet dat er in Zutphen een foto uit 1839 ligt, maar deze foto is ook heel uniek.”

Het gaat eigenlijk om een spiegeltje in een lijstje met afgeronde hoeken, afgezet met een goudkleurig of een gouden randje. Het geheel zit in een groter lijstje. Timmermans: “Op het eerste gezicht is er niets te zien. Maar als je de lijst recht voor je houdt, zie je een portret van een deftige dame van een jaar of vijftig die je zelfverzekerd aankijkt." Op de afbeelding staat jonkvrouw Adriana van Zwijnsbergen-Gelick, geboren in 1799. "Je staat echt oog in oog met het verleden. Letterlijk. Een waar historisch sensatiemoment!”

Urenlang stilzitten
Het portret is gemaakt door de Bossche fotograaf Lambertus van den Wildenbergh en is een zogeheten daguerreotypie. Dat was tussen 1836 en 1860 de manier van fotograferen, een methode die is genoemd naar Louis Jacques Mandé Daguerre.

Die bedacht in 1837 een manier om afbeeldingen op grotere schaal te produceren. Hij werkte met een lichtgevoelige verzilverde plaat. Het belichten hiervan (ofwel het maken van de foto) nam geen dagen meer in beslag, maar een paar uur. Hierdoor konden portretfoto’s gemaakt worden. Voorwaarde was wel dat de geportretteerde urenlang moest stilzitten.

Fotografie was in de tijd van Daguerre een dure aangelegenheid. Alleen de rijkste mensen, onder wie de familie De Jonge van Zwijnsbergen, konden zich zo’n foto veroorloven. Die familie kon in Den Bosch en omstreken op veel bezittingen en tal van belangrijke hoge functies bogen, waaronder die van burgemeester en kamerheer van het Koninklijk Huis.

Adellijke familie
Timmermans, sinds vorig najaar provinciearchivaris, is niet alleen blij met de ouderdom en de staat van het kiekje. Ze noemt het ook een waardevolle aanvulling op het toch al omvangrijke archief van de adellijke familie De Jonge van Zwijnsbergen uit Den Bosch dat het BHIC in zijn bezit heeft. Het was één van de nazaten van de familie De Jonge van Zwijnsbergen die de foto aanbood. “Samen met een dagboekje en een tekening van Kasteel Zwijnsbergen in Helvoirt”, vertelt Timmermans, die uiteraard het meest gegrepen werd door de foto.

“Het gebeurt eens per jaar dat we zo’n bijzonder archiefstuk aangeboden krijgen", vertelt ze. Het BHIC beschikt over brand- en waterwerende depots en kan de archiefstukken dus goed bewaren. Bovendien is het voor iedereen toegankelijk. Zo zal in ieder geval een scan van de foto in de fotocollectie van het BHIC te bezichtigen zijn.