“Het was eigenlijk een toevalstreffer van onze machinist”, vertelt een woordvoerder van aannemer Ploegam in Oss nuchter. Medewerkers van zijn bedrijf waren grond aan het verzetten toen er ineens een 'buksachtig wapen' tevoorschijn kwam.

Wapen is een voorlader
De ontdekking werd gedaan bij de brug aan de Broekkant-Twisseltsebaan in Lage Mierde. Het bedrijf was in opdracht van waterschap De Dommel bezig met beekherstelwerkzaamheden.

Direct na de vondst werd RAAP erbij gehaald. Dit grootste onderzoeks- en adviesbureau voor archeologie en cultuurhistorie in Nederland schakelde op zijn beurt Jan Roymans uit Bladel in. De archeoloog wist wel raad: het was een zogenoemde voorlader.

Dat wapen heet zo, omdat het geweer aan de voorkant, via de loopmonding, wordt geladen. Voorladers zijn ruwweg tussen 1450 en 1850 in gebruik geweest. Bij het in Lage Mierde gevonden geweer werd voor ieder schot een slaghoedje, een klein bronzen of messing bakje met een kleine hoeveelheid kruit, in het mechaniek geplaatst. Wanneer de trekker werd overgehaald, klapte de haan op het slaghoedje. Het vuur dat hiervan afkwam, bracht de grote kruitlading in het geweer tot ontbranding waarmee een kogel werd afgevuurd.

Gissen naar verklaring
Maar hoe is het wapen daar ooit terechtgekomen? Archeoloog Jan Roymans: “Het blijft gissen. We kunnen het niemand meer vragen. Het kan zijn gebruikt door een al dan niet gedeserteerde soldaat, die het daar heeft achtergelaten. Of door een stroper. Maar het kan ook zijn weggegooid door iemand die er vanaf wilde. Bijzonder is het wel dat zoiets in Brabant wordt aangetroffen”

Het ijzeren deel van het wapen is licht verroest, het houten onderdeel is, ondanks de ouderdom, goed behouden gebleven. Dit komt, omdat het wapen in de oude bedding van de Reusel, onder een laag water en modder heeft gelegen. Hierdoor kon het niet door zuurstof worden aangetast.

Wapen wordt tentoongesteld
Het geweer wordt geconserveerd en daarna opgeslagen in het regionaal archief in Tilburg. Later zal het worden tentoongesteld. “Een vitrine in ons hoofdkantoor in Boxtel is hiervoor een kandidaat, maar ik kan me voorstellen dat het op verzoek ook wordt uitgeleend”, zo laat een woordvoerder van waterschap De Dommel weten. Heemkunde Werkgroep Reusel zal geen nee zeggen.