De graslandnorm geeft het kabinet grip op het aantal koeien en hun stikstofuitstoot. Maar als die norm niet van tafel gaat, is de kans klein dat er een landbouwakkoord komt. De (Z)LTO is er niet happig op om dan te tekenen. Maar zónder landbouwakkoord kan de graslandnorm alsnog worden ingevoerd, is de zorg. "Dat kan het kabinet gewoon doen", zegt melkveehoudster Yvon Manders-Lenssen (35).

Met haar gezin bestiert ze een melkveebedrijf in Deurne. 130 melkkoeien en vleesvarkens hebben ze. Dat komt neer op ruim 3,5 koe per hectare. De graslandnorm - dus minder koeien per hectare - heeft voor het bedrijf enorme gevolgen.

Een oplossing zou zijn: meer grond kopen om de huidige hoeveelheid koeien op kwijt te kunnen. "Maar de grond is hartstikke duur en moeilijk te krijgen", zegt Yvon. Daarnaast heeft ze nou eenmaal ook andere grond dan grasland nodig. We kunnen met alleen grasland onze koeien niet optimaal voeren." Het alternatief, een groot deel van de koeien wegdoen, is funest voor het inkomen voor Yvon en haar gezin. Het is volgens haar dan niet meer rendabel.

Hierin staat Yvon niet alleen. De Peel is namelijk het gebied met de hoogste melkveedichtheid van onze provincie. De zorgen zijn hier dan ook groot. Al benadrukt Yvon dat de totale melkvee-intensiteit in het gebied de afgelopen jaren al is afgenomen door het grote aantal stoppende bedrijven. "Er zijn dus al veel minder dieren."

De graslandnorm legt bovendien extra druk op melkveeboeren, omdat de provincie wil dat veehouders investeren in een emissie-arme stalvloer. Hiermee zou de stikstofuitstoot fors omlaag gaan. Maar eerst investeren in een vloer om vervolgens ook nog eens dieren te moeten wegdoen, is financieel bijna onmogelijk. "Een lening betaal je moeilijk af met minder dieren", zegt Yvon. Voldoen aan de eis van de provincie, geeft volgens haar dan ook geen garantie op een succesvolle toekomst.

Zelf heeft Yvon de emissie-arme stalvloer nog niet. En ze denkt er voorlopig ook niet aan om die aan te leggen. "De politiek doet nooit wat er wordt beloofd. Daar blijven we tegenaan lopen." De graslandnorm lost volgens Yvon niets op. "Het is een politieke keuze voor versneld minder vee."

Het landbouwakkoord moet er voor 21 juni zijn en die moet toekomstperspectief bieden voor (jonge) boeren. Iets dat Yvon niet ziet. "Ik zou willen dat er echt vooruit wordt gekeken. Er gáán boeren stoppen: veehouders die geen opvolger hebben of kiezen voor de uitkoopregeling van het Rijk. Er komen minder dieren. Geef de boeren die wel een toekomst zien dan de ruimte. En wacht eerst op die uitkomsten van de uitkoopregelingen voordat je generieke maatregelen oplegt."

Yvon wil dan ook dat de (Z)LTO niet tekent, zolang de graslandnorm erin staat. "Liever geen akkoord dan een slecht akkoord." Verder hoopt ze op nieuwe verkiezingen. Niet om het stikstofprobleem te ontkennen, maar om een beetje rust. "Geef ons tijd om een nieuwe verdeling te maken, tussen de stoppers en zij die doorwillen. Alles moet nu. Maar dat wat je nu kapot maakt, komt nooit meer terug."