Janus ging failliet aan een miljoen briefkaarten: 'Iets te groot gedacht'
De prentbriefkaarten van Berkers Verbunt zijn gewild onder verzamelaars. Een origineel kan wel tussen de 50 en 200 euro opleveren, volgens Frans Eliëns van museum Klok & Peel. Dus wie tussen de kringloopspullen een kaart van Berkers Verbunt tegenkomt (en die kans is astronomisch klein), dan zeker niet laten liggen.
De collectie die het museum toont, is beschikbaar gesteld door de Eindhovense verzamelaar Frans van Lierop. “In totaal produceerde Berkers Verbunt 675 verschillende briefkaarten. Verzamelaars zijn dol op series en met deze prentbriefkaarten kun je dus je hart ophalen”, zegt Eliëns.
"Hij zag er gewoon geld in."
Of de Astense drukker ooit de miljoen heeft gehaald, is altijd onduidelijk gebleven. Maar er zijn zeker honderdduizenden briefkaarten geproduceerd. “Hij zag er gewoon geld in”, zegt Eliëns. “Het gebeurde toen vaker dat er series van prentbriefkaarten werden geproduceerd. Dat was een manier van communicatie.”
De fotografen reden vooral rond in Oost- en Midden-Brabant. Briefkaarten van Berkers Verbunt uit West-Brabant zijn er niet. “We weten eigenlijk niet zo goed waarom”, zegt Eliëns. “We denken dat hij niet in het vaarwater van een andere fotograaf heeft willen zitten.”
"Hij had gewoon iets te groot gedacht."
Uiteindelijk verslikte Janus Berkers zich in het project en kwam in de problemen. Hij emigreerde naar de Verenigde Staten en liet allerlei schuldeisers achter. Hij overleed in 1950. “Hij had gewoon iets te groot gedacht”, zegt Eliëns. Maar de prentbriefkaarten werden na de Tweede Wereldoorlog ontzettend populair.
“Het kwam vooral door het tijdsbeeld dat de briefkaarten laten zien”, zegt Eliëns. “En de techniek waarmee de foto’s werden afgedrukt. De foto's zijn haarscherp. Brabanders uit 1906 kijken je grijnzend, nieuwsgierig of indringend aan. Ze staan op straat voor hun huis, kerk of school."
"Een fotograaf in de straat was nogal een belevenis."
“Natuurlijk zijn ze regelmatig zo neergezet door de fotograaf. Ze hebben ook allemaal hun zondagse kleding aan, alsof ze net uit de kerk zijn komen lopen”, zegt Eliëns. “Een fotograaf in de straat met bromfiets en plaatcamera was nogal een belevenis in die tijd.”
In totaal zijn 80 plaatsen in Noord-Brabant en Noord-Limburg gefotografeerd. “Berkers zelf kun je ook nog tegenkomen. Hij was nogal een ijdeltuit”, lacht Eliëns.
Het museum verwacht dat mensen speciaal voor de tentoonstelling zullen afreizen naar Asten. De prentbriefkaarten zijn tot en met juni te zien.
