BRABANT BEVRIJD

Vijand wappert met witte vlag bij Waalwijk, Brabantse doden bij scheepsramp

Gisteren om 07:00
nl
3 mei 1945. In de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog in Europa overheerst optimisme. Maar het leed is nog niet geleden. Een groot aantal mensen komt nooit meer thuis. Zoals tien Brabantse mannen die op een volgepakt gevangenenschip zitten.
Profielfoto van Willem-Jan Joachems
Geschreven door

Aan het Brabantse rivierenfront durven de vijanden zich te laten zien aan elkaar, zonder dat er meteen wordt geschoten. Op de bezette noordoever van de Maas bij Waalwijk zien Britse troepen witte vlaggen verschijnen. De Duitsers zijn duidelijk niet meer van plan om nu nog te sneuvelen en geven zich over.

Kleine groepjes Duitsers beginnen met het opruimen van mijnen. Gevochten wordt er niet meer. De frontlijn blijft. Nog even.

Voedseldroppings in volle gang
De troepen houden de wacht in het voorjaarszonnetje. Aan de oevers van het Hollandsch Diep, Amer, Bergsche Maas en Maas zien ze de imposante zwermen met laagvliegende bommenwerpers van de geallieerden. Na voedsel-droppings gaan de vliegtuigen terug naar hun Britse thuisbasis.

Ook is Operatie Faust in volle gang. Honderden vrachtwagens brengen melk, vlees, koekjes, boter, suiker, kookgerei en medicijnen naar de uitgehongerde bevolking in Noord- en Zuid-Holland. Het transport van de in totaal 1600 ton voedsel gaat, via een omweg over Rhenen en Ede, naar deze provincies.

Uitgemergeld
Miljoenen mensen zijn op drift in Europa. Overlevenden van kampen. Soldaten, ontheemde burgers. Ook honderdduizenden Nederlandse dwangarbeiders komen vrij. Als ze buiten de fabriekspoort of werkkamp komen, is er geen taxi of trein. Wegen zijn onbegaanbaar, bruggen zijn vernield. Daarom lopen grote groepen dwangarbeiders vanuit Duitsland terug naar huis. Geen cent op zak en uitgemergeld. Vanuit het Ruhrgebied, te voet terug naar huis in bijvoorbeeld Breda en Tilburg.

Hele gebieden zijn nog niet bevrijd en in handen van Duitse troepen. Die jagen gevangenen voor zich uit bij de zogenoemde dodenmarsen. Bij Hamburg worden gevangenen geëvacueerd met passagiersschepen. De schepen zijn zó vol dat velen niet mee kunnen. Op het strand worden ze doodgeschoten.

Cap Arcona (foto: wikipedia).
Cap Arcona (foto: wikipedia).

In de Lübecker Bocht voor de Duitse kust vaart het cruisechip de Cap Arcona. Aan boord zijn duizenden gevangenen van het kamp Neuengamme, onder wie ook driehonderd Nederlandse verzetsmensen. De bestemming is onduidelijk. Vermoedelijk willen de Duitsers dit schip laten zinken, om sporen uit te wissen.

Bombardementen
Geallieerde vliegtuigen van de RAF nemen in deze dagen tientallen Duitse schepen onder vuur die naar Noorwegen proberen te vluchten. Bij het zien van de Cap Arcona en twee begeleidende schepen openen ze het vuur. Waarom is onduidelijk, want het is geen oorlogsschip. Onduidelijk blijft of de vliegtuigen eerst zijn beschoten vanaf het cruiseschip.

Tijdens de luchtaanval op het cruiseschip komen naar schatting 7000 mensen om het leven, ook in de vlammenzee. Onder hen tien Brabantse verzetsstrijders.

Mensen als Anton de Bruijn uit Sint Willebrord, Frans Swolfs uit Tilburg en Bert van Lee uit Geffen verdwijnen in de Duitse wateren. Nabestaanden krijgen soms pas na jaren definitief de bevestiging dat hun geliefde vader, zoon, neef of man dood is. Veel slachtoffers krijgen zelfs nooit een waardig graf.

Bert van Lee uit Geffen overleed bij de ramp met de Cap Arcona (foto: Brabantsegesneuvelden.nl)
Bert van Lee uit Geffen overleed bij de ramp met de Cap Arcona (foto: Brabantsegesneuvelden.nl)

Duitse schepen gebombardeerd

In de laatste maanden van de oorlog worden diverse Duitse schepen gebombardeerd of getorpedeerd. Dat leidde tot de dood van vele opvarenden. Zoals de ramp met de Goya waarbij zeker 7000 doden vallen. Of de Thielbeck die ook op 3 mei 1945 zonk met bijna 3000 doden.

De scheepsramp met de Wilhelm Gustloff eind januari 1945 was vermoedelijk de grootste ramp met naar schatting 9000 doden.

Het grootste deel van Noord-Brabant is in de herfst van 1944 bevrijd. Behalve Het Land van Heusden en Altena. Dat kreeg pas in mei 1945 de vrijheid terug. Dagelijks lees je in deze serie over de gebeurtenissen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in Europa.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.