Rood-wit-blauw en oranje wapperen in de straten en Duitsers kijken toe
De dag begint om acht uur met het officiële staakt-het-vuren en de formele Duitse overgave. In het hele land gaan mensen de straat op. De nationale driekleur en oranje wimpel wapperen weer.
De Britse eenheid die bij Waalwijk het front bewaakt, verzorgt op deze dag met pantserwagens een overwinningsrit door het stadje. Zeker 600 kinderen mogen meerijden in de 'carriers'. En in de avond laten de Britten een erewacht door het centrum marcheren terwijl ze worden toegejuicht. In het donker schieten de soldaten fakkels af, als een soort feestvuurwerk.
Nog veel Duitsers
In het nog bezette deel van ons land zijn ze voorzichtiger met de feestelijkheden. De bevolking hoopt dat de bevrijders snel hun opwachting komen maken.
Ook in het nog bezette Land van Heusden en Altena is geen Brit, Pool of Canadees te bekennen. Maar wel nog veel Duitsers. En dat zorgt voor nervositeit. De inwoners van Werkendam en Woudrichem zitten aan hun illegale radiotoestellen gekluisterd. Via de radio vernemen ze van de bevrijding.
Schieten
Ook in Woudrichem zijn er vreugdevolle momenten. Vooral in de Molenstraat vlak bij het postkantoor wordt volop feestgevierd. Daar zijn oranje strooibiljetten uitgedeeld met het nieuws over de Duitse overgave. Duitse officieren kijken toe bij de samenscholing en vragen iedereen door te lopen.
Rond zes uur loopt de spanning flink op en gaat het fout. Enkele Duitse officieren krijgen het aan de stok met inwoners van Woudrichem. ‘Oberfeldwebel’ Sener van de Fallschirmjäger schiet in de lucht. Waarnemend Ortscommandant Behlen - De Schrik van Woudrichem- schiet gericht. De kogel treft de 64-jarige Jan Viveen in het achterhoofd. Wonderwel overleeft Viveen de aanslag. Ook in andere delen van het land zijn botsingen tussen de bezetter en inwoners.
Onduidelijkheid en spanningen Verwarring en nervositeit zijn er tot op het hoogste niveau. De Canadese generaal Foulkes wil duidelijkheid over de honderdtwintigduizend Duitsers die nog in West-Nederland zitten. Er gaan geruchten dat de Duitsers zich niet willen overgeven. Bovendien is de capitulatieovereenkomst van 4 mei van Montgomery kort en niet gedetailleerd.
Daarom willen de geallieerden in Nederland een aanvullende overeenkomst met generaal Blaskowitz, de hoogste Duitse commandant van ons land. Maar die weigert en stuurt zijn ondergeschikte. Boze Canadadezen roepen hem alsnog op het matje.
De partijen praten in Wageningen, in hotel De Wereld. Prins Bernhard is ook aanwezig, formeel heeft hij geen enkele rol.
In de overeenkomst die op tafel ligt, staan veel bepalingen. De Duitse commandant Blaskowitz leest hem goed en wil eerst zeker weten of hij alles kan uitvoeren. De generaal tekent alleen 'voor ontvangst'. Hij gaat dus niet akkoord. De Duitse generaal zal erop terugkomen. Hij neemt het document mee en keert terug naar bezet gebied. De toestand blijft onduidelijk.
De spanningen lopen hierdoor nog verder op. Goedbewapende burgers en oud-verzetsmensen die de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) vormen willen de Duitsers ontwapenen. Maar de Canadezen verbieden dat, uit vrees voor anarchie en chaos. De BS wachten op verdere instructies. Niet iedereen houdt zich daaraan.
Naast verwarring is het toch vreugde die overheerst. Aan het begin van de middag houdt minister-president Pieter Sjoerds Gerbrandy een radiotoespraak vanuit Londen. Die avond spreekt ook koningin Wilhelmina de bevolking toe.
Het grootste deel van Noord-Brabant is in de herfst van 1944 bevrijd. Behalve Het Land van Heusden en Altena. Dat kreeg pas in mei 1945 de vrijheid terug. Dagelijks lees je in deze serie over de gebeurtenissen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in Europa.