Een invasie. Maar dan een vredelievende. Je kunt het niet anders omschrijven, de enorme toestroom aan Canadese studenten op deze zondag 4 mei: dodenherdenking. Aangevoerd in bijna dertig touringcars. En voorafgegaan door hun docenten, soms met vlaggetje of bordje van hun 'highschool'.

Met plattegrondje in de hand lopen ze direct naar 'hun' grafsteen. Want thuis in Canada hebben ze gespeurd naar de man onder die steen. En zijn levensverhaal dat abrupt en gewelddadig eindigde bij Woensdrecht, Welberg, Wouwse Plantage, in de polder bij Kapelsche Veer of waar dan ook in ons land. De duizend studenten zijn 16, 17 of 18 jaar oud. Ze zitten op 37 scholen door heel Canada.

De Canadese jongeren adopteerden ieder een graf op het ereveld. Plechtig staan ze nu eindelijk voor de steen. Het doet sommigen duidelijk wat. Voor kijkers is het een kippenvel-moment.

Bastian adopteerde het graf van soldaat Thomas Swift. "Hij was 42 jaar toen hij sneuvelde. Mijn opa en oma zaten ook in het leger toen. Ik denk dat ze heel erg moedig waren." Of Bastian het zelf zou durven? "Misschien".

Tessa adopteerde het graf van kapitein Arthur Hooper. "Ik vind dat je heel erg trots mag zijn als je vecht voor een land dat niet van jou is." Ze wordt wel wat droevig van alle grafstenen, zegt ze. Maar ze is dankbaar dat ze er zo netjes bij liggen en goed verzorgd worden.

Kransleggingen zijn er van burgemeester Mulder van Bergen op Zoom en commissaris van de koning Adema en Nederlandse veteranen maar ook van vele, vele studenten. 'We will remember them', klinkt het in vier talen deze keer. Het Nederlands en uiteraard het Engels en Frans als officiële talen van Canada.

Maar, voor zover bekend, ook voor het eerst in een taal die weinigen kennen: het Ojibwe. Het is de taal van de First Nations, zoals ze worden genoemd. Dat zijn de oorspronkelijke bewoners van Canada, die vroeger ook wel indianen werden genoemd. Een meisje leest in het Ojibwe een tekst voor. De strekking is duidelijk: 'Bedankt dat jullie je leven gaven voor onze vrijheid. We zullen jullie blijven herinneren.'

De bijzondere klanken maken indruk. "Het is heel goed dat we dit horen en erkennen. Die mensen zijn altijd onderdrukt. We waren heel slecht voor ze," legt een student na de ceremonie uit.

Niet alleen studenten zijn er. Het hele jaar door bezoeken nabestaanden van gesneuvelde soldaten het ereveld. Verre familie van Bill Segriff bijvoorbeeld. Hij was slechts 19 jaar oud toen hij sneuvelde in de polder bij de strijd om Woensdrecht, op de beruchte Black Friday 13 oktober 1944.

"We hoorden altijd wel zijn naam in de familie en over de zware tijd die ze meemaakten. Over dat eerste telegram dat kwam dat hij vermist was en toen kort daarna dat hij ook echt dood was," zegt een van zijn nazaten. "We zijn trots op hem." De verre familieleden zijn hier voor de tweede keer en zijn weer onder de indruk van de gastvrijheid en de herdenking. "We waarderen zo wat jullie hier voor ze doen". De familie Segriff heeft een enorme bos oranje bloemen meegenomen. Tachtig stuks voor de tachtig jaar vrijheid.

"Heel mooi, heel belangrijk, heel fijn", vat een van de studenten uit Ontario dit bezoek samen. "Het is ook actueel want er gebeurt nu weer zo veel ergs in de wereld", vult een van de studenten aan. "Het laat je stilstaan bij alles waar we voor moeten hebben vechten. Hopelijk hoeven we er niet weer voor te vechten".

Docenten zijn lovend over de ontvangst. "We voelen ons zo welkom", zegt een van de leraressen die mee reist. "We hebben onze tranen echt de vrije loop gelaten. Het is een fantastische manier om te laten zien wat er is gebeurd hier. Zulke plekken hebben we niet bij ons".

De studenten hebben nog een vol programma. Maar maandag kunnen ze even ontspannen in de Efteling.