"We zien geleidelijk meer mensen dan andere jaren, en ze komen steeds vroeger en hebben langer klachten", zegt de allergie-specialist. Landzaat ziet zelf dat mensen die normaal in april klachten hadden, deze nu al in februari hebben: en het seizoen duurt ook langer, soms tot diep in het najaar."

Dat ziet ook bioloog Maurice Martens die het Pollenjournaal bijhoudt voor Flora van Nederland. "Vroeger werd hooikoorts beschreven als zomergriepje, maar het hooikoortsseizoen begint vaak al in februari, als de hazelaren en elzen pollen loslaten. En het duurt tot september of oktober door andere bloeiende bomen, struiken en kruiden. Ikzelf noem het wel eens een volksziekte."

Niet alleen mensen die al langer hooikoorts hebben, melden zich. Het allergiecentrum van Landzaat ziet ook steeds meer nieuwe patiënten. “We zien steeds meer jongere patiënten, maar ook mensen van 30 en 40 jaar die zich voor het eerst melden met klachten.” Zelfs jonge kinderen komen nu met klachten, iets wat eerder zelden voorkwam.

Meerdere oorzaken
Hoe dit komt? Landzaat wijst op meerdere oorzaken. “Ons immuunsysteem reageert anders dan vroeger.” Eerst werd gedacht dat allergieën ontstonden door een te schoon leven – de zogenoemde hygiënehypothese. Nu ligt de focus op de biodiversiteitshypothese, waarbij een minder divers microbioom – de verzameling van bacteriën in en op ons lichaam – kan leiden tot meer allergieën. Minder buiten spelen, minder gevarieerd eten en vaker antibiotica slikken zijn mogelijke oorzaken. Ook leefstijl en genetische aanleg spelen mee: “Sommige mensen zijn vatbaarder, vooral mensen met aanleg voor allergieën, ook wel atopie genoemd.”

Omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling, fijnstof, microplastics en bepaalde zepen beïnvloeden het immuunsysteem negatief. De opwarming van de aarde speelt ook een rol. Bomen en planten bloeien eerder door milde winters. Landzaat: “Er komen meer pollenverspreidende planten. En luchtverontreiniging kan pollen veranderen: ze zorgen dan sneller voor een allergische reactie en veroorzaken zelfs bij mensen zonder bekende allergieën klachten.”

Ziek en ellendig
Hooikoorts is een reactie van het immuunsysteem op de allergenen op pollen. Martens vergelijkt het met een emmer onder een druppelende kraan: als die kraan maar lang genoeg door druppelt, zal de emmer op een gegeven moment overlopen: "Dan gaat het immuunsysteem reageren en krijg je klachten." Hij gaf eerder een floracursus. "Daar zaten een paar jongeren bij die aan het begin van de cursus nog nooit hooikoorts hadden gehad, maar een paar uur later niezend en proestend rondliepen."

De klachten kunnen ernstig zijn. Landzaat: “Mensen kunnen zich echt ziek en ellendig voelen. Heb je een heftige allergie, dan slaap je slecht, heb je moeite met concentreren of word je benauwd. Astma kan verergeren door pollen.” Veel mensen starten zelf met medicijnen van de drogist. Helpt dat niet, dan stappen ze naar de huisarts of specialist. "Wij gaan dan op zoek naar de juiste hooikoortsmedicijnen. Als dat niet werkt, bieden we immuuntherapie van drie tot vijf jaar, waarbij we met injecties of tabletten een klein beetje pollen toedienen om het lijf toleranter te maken."

Klachten verminderen
Landzaat ziet steeds meer patiënten die immuuntherapie ondergaan. "Maar ervan afhelpen kan niet, maar we kunnen wel de klachten verminderen. Het is echt het overwegen waard bij aanhoudende ernstige klachten." Alternatieve behandelingen zoals hooikoorts-taping zijn populair, maar fysiotherapeut Eelco Rip van Fysio4DenBosch ziet dit jaar nog geen opvallende stijging. De maanden maart en april laten een gelijke trend zien als in 2023 en 2024. Vorig jaar was juni een piekmaand. "Dat is nog even afwachten dus.”

Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) ziet wel dat in het eerste kwartaal van 2025 meer hooikoortsmedicijnen aan apotheken zijn verstrekt dan in hetzelfde kwartaal een jaar geleden. "Dit kan wellicht te maken hebben met dat het hooikoortsseizoen dit jaar eerder is begonnen", laat de stichting weten.