Er is een Hollywoodfilm over hem gemaakt. In Dark Waters is te zien hoeveel kruim het Bilott heeft gekost om de gevaren van PFAS op de kaart te krijgen. Bilott publiceerde ook het boek Exposure. Vele jaren zat hij achter de uitvinder van PFAS aan, het bedrijf DuPont. Volgens Bilott al sinds de jaren 60 op de hoogte van het feit dat PFAS slecht is voor de gezondheid. In 2004 trok hij al aan de bel over DuPont in Dordrecht en een fabriek in Japan. “Daar komt het nieuws nu pas naar buiten,” zegt Bilott vanuit zijn kantoor in Kentucky.

“Het was nogal frustrerend. We kwamen erachter dat deze vervuiling niet alleen in de Verenigde Staten plaatsvond, maar ook in Nederland en Japan. Ik wist niet wie ik moest bellen, dus ik waarschuwde hier de EPA erover.” De EPA is de Environmental Protection Agency, de Amerikaanse milieudienst. Maar er gebeurde niets, jarenlang bleef Bilott brieven schrijven. “Ik wilde gewoon dat het publiek van deze gevaren af zou weten”, zegt hij.

Het begon met een boze boer die in de jaren negentig het kantoor van Bilott binnenstapte. De koeien van Wilbur Tennant gingen dood. Zijn video met de dode dieren is nog steeds online te zien. Bilott begon een zaak en spitte jarenlang miljoenen interne documenten van DuPont door. Wat begon met een boze boer werd een rechtszaak namens zeventigduizend mensen. Nu werkt zijn kantoor voor honderden Amerikaanse steden die willen dat bedrijven betalen voor PFAS-vervuiling.

Helmond gaat dezelfde weg bewandelen, de gemeente wil dat Chemours de rekening van de vervuiling betaalt, tien miljoen euro. “Het duurde lang bij ons, maar het is mogelijk,” zegt Bilott. “Sinds 2018 hebben we schikkingen met bedrijven getroffen. Het zijn de grootste schikkingen voor publieke waterleveranciers in de geschiedenis van de VS, meer dan 14 miljard dollar. Bedrijven die deze chemicalien de wereld in hebben gepompt moeten betalen, niet de steden, niet de mensen die het water drinken.”

Bilott kent de naam Custom Powders ook sinds kort. Het bedrijf werkte sinds de jaren negentig met PFOA. Het ging weg door de schoorsteen. Bilott vertelt over de vervuiling die plaats heeft gevonden in de Amerikaanse staat Ohio door de uitstoot via een schoorsteen van DuPont in West-Virginia. “Het kan aanzienlijke afstanden afleggen en is door de staat heen gevonden. Het slaat neer op het land en gaat uiteindelijk in het grondwater zitten. Mensen drinken dat. Er is veel focus over dumpingen op het water, maar de emissie door de schoorsteen kan veel aanzienlijker zijn.”

Moeten Helmonders zich toch zorgen maken? Bilott vindt dat mensen alle informatie zouden moeten hebben. “Hoe lang hebben ze blootgestaan. In wat voor concentraties? Een bloedtest laat alleen de huidige hoeveelheid PFAS in het bloed zien. Maar het geeft ook aan hoe lang je bent blootgesteld aan verspreiding door de lucht. Als dat jarenlang is gebeurd, dan zullen er in die gemeenschap zeker verhoogde concentraties in het bloed zitten. Dat heeft research uitgewezen. Mensen die een bloedtest doen, zouden dan inzicht krijgen in of ze met een dokter moeten praten. De medische wetenschap hier vindt dat bij bepaalde waardes mensen in de gaten gehouden moeten gaan worden en extra testen moeten ondergaan.”

Helmond zit nu met een flinke PFAS-vervuiling die opgeruimd moet worden. De zorg over PFAS in het grondwater komt als er niets gebeurt, is groot. Maar hoe ruim je het nu nog onverwoestbare 'forever chemical' PFAS op? De gemeente Helmond is plannen aan het maken. Maar er is nog geen methode om PFAS definitief van de aardbol te krijgen, volgens Bilott. “Dat is nog een echte struggle voor de wetenschap. Hoe kunnen we dit realistisch doen? Verplaatsen we het goedje niet gewoon van de ene plaats naar de ander? Begraven we het? Kunnen we het verbranden?"

"Maar er wordt veel onderzoek gedaan. Mensen willen graag een oplossing vinden, want het is een enorm gat in de markt. De wetenschap is zich bewust van het belang ervan. Ik heb goede hoop dat er een oplossing gevonden gaat worden.”

Voorkomen is nog altijd beter dan genezen. In de VS is er inmiddels een standaard voor het drinkwater ontwikkeld. “Dat is 4 deeltjes per biljoen,” zegt Bilott. “Met als doel het naar nul terug te brengen. Het geeft je een goed idee van hoe serieus dit is.” Maar het wereldwijde probleem blijft. Bilott haalt het bluswater van de brandweer aan. “Bij kazernes, vliegbasissen, er is mee geoefend. Daar zitten enorme vervuilingen door de hele wereld van drinkwater en grond.”