VIDEO

Hetty voelde zich als Indische Nederlander altijd buiten de groep staan

Gisteren om 11:30 • Aangepast gisteren om 16:11
nl
Een buitenstaander, zo voelde Hetty Naaijkens-Retel Helmrich uit Goirle zich in ons land. Ze is Indische Nederlander, haar oorsprong ligt in de vroegere kolonie Nederlands-Indië. Dat is allemaal lang geleden en veel mensen weten daar weinig meer van. Maar Hetty is filmmaker en daarom maakte ze er een documentaire over: “Het is heel vervelend om altijd buiten de groep te staan. Terwijl we oorspronkelijk van hier zijn.”
Profielfoto van Tom van den Oetelaar
Geschreven door

Eigenlijk is Hetty lerares. Ze gaf Nederlands en maatschappijleer in Tilburg en op Curaçao. Pas later ging ze films maken. En ze werd er heel succesvol mee. Daarvan getuigt een volle muur met prijzen en oorkondes in haar werkkamer. Bijvoorbeeld voor ‘Klanken van oorsprong’, over Indische muzikanten: Anneke Grönloh, de Blue Diamonds, Ernst Jansz en Sandra Reemer. De film trok tienduizend bezoekers naar de bioscoop.

‘Ongelooflijk belangrijk’, vindt Hetty het dat haar films hoge bezoekersaantallen trekken: “Ik heb een boodschap en ik vind het belangrijk dat die aankomt bij mensen.”

Zelf leerde Hetty op school niets over haar geschiedenis: “Het is helemaal uit de schoolboekjes gehaald. Mijn Tilburgse onderwijzer van de zesde klas leeft nog en woont hier een paar straten verder. Hij vertelde me dat hij me dit zo graag ook had willen leren. Maar hij wist het niet. Door mijn films ziet hij het pas.”

De documentaire die nu in de bioscoop komt, Anak Indië, is haar vierde over Nederlands-Indië. “Het is heel belangrijk om eindelijk eens te vertellen wie wij zijn. Wij zijn Indische Nederlanders. Wij zijn geen Indonesiërs. Wij woonden in een land dat 350 jaar door Nederlanders was bezet.”

In de film zie je de invloed die Indo’s hebben gehad op de Nederlandse cultuur. Zoals bij Nijmeegse Vierdaagse. Die heeft z’n oorsprong in het KNIL: het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. De muziek, vechtsport en ook het vechtvliegeren komt in beeld: twee vliegers die de strijd met elkaar aangaan.

"De Molukkers wilden het niet vertellen, vonden het verleden tijd."

Ook belicht Hetty in de film de donkere kanten van de geschiedenis. Zoals de frustratie van Molukkers, die strijden voor een eigen staat en door Nederland in de steek werden gelaten. Maar de acties van jonge Molukkers in de jaren zeventig, de treinkaping en de gijzeling op een lagere school, vertelt ze niet: “Dat is natuurlijk totaal niet goed te praten. Het is voor hen ook een zwarte bladzijde. Maar de Molukkers wilden het niet vertellen, ze vonden het verleden tijd.” Het is ook een onderwerp dat niet in deze film hoort, vindt Hetty: “Want deze film gaat over erfgoed. Wat is er meegekomen van daar naar hier. En het Molukse probleem is in Nederland gebeurd.”

Hetty laat volop oude filmbeelden zien die haar vader heeft gemaakt. Dus is ze zelf ook te zien: “Je ziet mij haring eten. En friet. Het eten was totaal anders. Ik moest me aanpassen. Je ziet me uitstapjes maken. Er was een man in Tilburg, meneer Rath, die dat regelde voor Indische Nederlanders. Naar Madurodam of de Grotten van Han, om het land en Europa te leren kennen. Veel mensen herkennen zich erin.”

Wachten op privacy instellingen...

Het is haar meest persoonlijke film tot nu toe. “Eigenlijk zijn de mensen die ik portretteer in de film een soort spreekbuis van mezelf. Maar het is natuurlijk ook hun verhaal.” Ze laat Sjors van der Panne een lied zingen dat haar gevoel perfect verwoordt: ‘De traan die niet voor mij alleen is’. Als ze erover vertelt, schiet ze vol. “Die traan geldt voor iedereen. Ik zoek naar erkenning van de Nederlandse Nederlanders, dat deze Indische gemeenschap bij hen hoort. En dat zij verdreven zijn uit hun land omdat zij Nederlanders waren. Het is iets dat Nederlanders nog steeds niet begrijpen.”

Zondag 22 juni is de première van ‘Anak Indië’, vanaf 26 juni is de documentaire in de bioscoop te zien.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!