Ook de moeder van Eugénie Smits van Waesberghe moest afstand doen van haar dochter. Ze zou haar niet zelf kunnen opvoeden werd gezegd. Eugénie wacht al tien jaar op erkenning van het leed dat haar is aangedaan.

Haar geschiedenis van gedwongen afstand en adoptie beheerst Eugénies hele leven. "Ik voel me erkend vandaag, door wat er gezegd is door voorzitter Micha de Winter van onderzoekscommissie. Maar ik heb nog niet alles gelezen. En ik weet nog niet wat alle adviezen zijn."

Ook Peter van Aar uit Oss wist pas op zijn 29ste wie zijn biologische moeder was. Samen met zijn tweelingbroer werd hij in Moederheil geboren en afgestaan aan een warm adoptiegezin samen met zijn broer. Hij ervoer een hele grote diepe emotie toen hij luisterde naar de presentatie van het rapport. "Ik vind het heel fijn dat dit onderzoek is geweest. Mijn moeder heeft ons afgestaan maar het nooit los kunnen laten."

Schade door schande
Al eerder deze maand erkende de Tweede Kamer het onrecht dat is aangedaan aan afstandsmoeders. En het FIOM, de instelling waar ongehuwde moeders terecht kunnen, bood in december vorig jaar excuses aan. Een onafhankelijke commissie deed, op verzoek van de overheid, jarenlang onderzoek naar wat daar gebeurd is en wie daarvoor verantwoordelijk was. Donderdag kwam het rapport hierover uit. Het heet 'Schade door Schande'.

Eugenie wil weten wie de schande heeft veroorzaakt. Want dat komt in het rapport volgens haar niet heel helder over: "Voorzitter van de onderzoekscommissie Micha de Winter noemt nogal wat daders. Niet alleen de overheid, de kinderbescherming, maar zeker ook de familie van het ongehuwd zwangere meisje en zelfs de psychologen en psychiaters die de jonge moeders ongeschikt vonden voor het moederschap omdat ze zwanger waren geraakt."

Allemansdingetje
Eugénie: "Het klopt wel allemaal, maar je wijst niemand echt aan. Het wordt zo een allemansdingetje. Dan kun je nog steeds niemand aanspreken. Ik denk wel dat onze gemeenschap behoefte heeft om iemand aan te spreken en te zeggen: 'hé, dat heb je niet zo fijn gedaan'."

Ook een schadevergoeding komt ter sprake. Maar Peter gaat het niet om het geld: "Je kunt het helemaal niet omrekenen in geld. Gooi het verhaal open en verbindt mensen."

Staatsecretaris Teun Struycken (NSC) van Rechtsbescherming, die het rapport in ontvangst nam, komt pas later met conclusies. Hij gaat het rapport eerst lezen. Wel zei hij dat hij zich aansluit bij een motie van de SP in de Tweede Kamer waarin het onrecht erkend wordt dat de ongehuwde moeders en hun kinderen is aangedaan. De motie roept op tot erkenning en herstel voor de betrokkenen omdat veel van hen er nog steeds de gevolgen van ondervinden.