Roosendaal vergat hem bijna maar nu heeft deze filmheld een eigen plantsoen
"Hij heeft de Nederlandse film op de wereldkaart gezet. Hij was een echte pionier", zegt wethouder Paul de Beer van Roosendaal. De wethouder mocht op deze dag de onthulling doen, samen met zoon Fons Rademakers junior.
"Prachtig en eervol", noemt Rademakers junior het. "Mijn vader vertelde altijd liefdevol over Roosendaal en hoe hij hier was opgegroeid. Het was liefde op afstand, want we kwamen maar een keer per jaar naar Roosendaal. Dan gingen we naar ome Jan in de Dominestraat."
School
Alphonse Marie Rademakers werd in die straat geboren op 5 september 1920. Fons ging naar 'Het Norbertus'. De middelbare school kijkt uit over het plantsoen.
"Het is die school waar hij misschien wel zijn eerste ideeën heeft ontwikkeld", zegt zoon Fons. De herinnering aan zijn vader ontroert hem. "Hij zou hier heel blij mee zijn geweest. En hij zou trots zijn. Hij was een lieve, enorm positieve man, nooit een slecht humeur", herinnert Fons zich.
Op zijn zeventiende ging Fons senior naar de toneelschool in Amsterdam. "Hij moest wel zijn Brabantse accent afleren", zegt zoon Fons.
In de jaren vijftig ontmoette hij de groten uit de filmwereld zoals Fellini, Renoir en De Sica. En Lili Veenman, die later zijn vrouw zou worden.
Zijn grote moment in zijn carrière kwam in 1987 met de film De Aanslag, naar het boek van Harry Mulisch. Rademakers won voor de ogen van Hollywood de felbegeerde Oscar voor Beste Buitenlandse Film.
Herinneringen
Fons Rademakers woonde lang in Amsterdam en daarna in Italië met zijn vrouw Lili. Hij overleed in 2007 in Zwitserland, 86 jaar oud. Lili overleed eind mei dit jaar. Zij werd 95 jaar.
De familie koestert warme herinneringen aan Fons en Lili. Zoon Fons (geboren in 1960) is naar Roosendaal gereisd samen met zijn dochter Octavia (23) Ook nichtje Laura (19) uit Amsterdam is er bij. Net als neef Bernard, met vrouw en zoon uit Breda.
"Ik wou altijd cameraman worden", lacht Fons junior. "Maar dat mocht niet van pa. Hij zei: als je goed bent, ben je nooit thuis. En als je niet goed bent, verdien je niks." Fons junior werd natuurkundige bij onderzoekslaboratorium CERN in Zwitserland, dat speurt naar de bouwstenen van het heelal.
Rademakers verfilmde diverse boeken en werd vaak genomineerd
Fons Rademakers maakte in totaal elf speelfilms. Zijn eerste was Dorp aan de rivier, uit 1958. Die film was gebaseerd op een streekroman van Antoon Coolen en werd genomineerd voor een Oscar.
Een van de bekendste speelfilms van Rademakers is Max Havelaar uit 1976 met Peter Faber. De aanklacht tegen koloniale onderdrukking is 'nog steeds relevant', zegt zoon Fons. De laatste film die Fons senior regisseerde was The Rose Garden in 1989, met Liv Ullmann en Peter Fonda.
Hij is vaak genomineerd voor belangrijke filmprijzen waaronder drie keer de Gouden Palm.
Er zijn tot nu toe vijf Nederlandse speelfilmregisseurs die een Oscar wonnen. Rademakers was de eerste. De eerste Nederlander die een Oscar kreeg was trouwens Bert Haanstra in 1960. Die kreeg hij niet voor een speelfilm, maar voor de documentaire Glas.
In Roosendaal is vaak geklaagd over het feit dat niets herinnerde aan de beroemde Roosendaler. Zelfs in de Italiaanse woonplaats van Fons en Lili was de 'Sala delle Culture de Fons Rademakers'. Roosendalers bleven stug volhouden met verzoeken, met succes.
Nog een Oscarwinnaar
Opmerkelijk is dat er op 'Het Norbertus' eind jaren tachtig nog een toekomstig Oscarwinnaar les kreeg. Cameraman Hoyte van Hoytema ontving in 2023 de Oscar voor Oppenheimer.
Er is nog een bekende tv-maker die er de school zat: Jef Rademakers, van de PinUp Club en Klasgenoten. "Verre familie", lacht Fons junior. "Pa vertelde wel eens over opa die dertien broers had, zoiets."
