Uit onderzoek van Omroep Brabant, de NOS en andere regionale omroepen, blijkt dat tientallen bedrijven geen toestemming geven voor het nemen van bodemmonsters bij verdachte PFAS-locaties. Provincies zeggen dat ze dat ook niet kunnen afdwingen.

Samen met gemeenten zijn provincies bezig met een grootschalige inventarisatie om zicht te krijgen waar PFAS in de grond zit. Er zijn al duizenden verdachte locaties in heel Nederland naar voren gekomen, zoals vuilstortplaatsen, locaties waar verf-, textiel- of chemische industrie zit of heeft gezeten en brandweerkazernes waar met PFAS-houdend blusschuim is geoefend.

'Snelle actie'
Op risicovolle plekken, bijvoorbeeld waar het grondwater in verbinding staat met drinkwaterbronnen, willen provincies en gemeenten bodemmonsters nemen, maar dat lukt lang niet altijd omdat veel bedrijven dit weigeren.

Kamerleden van GroenLinks-PvdA, NSC, D66 en de Partij voor de Dieren vinden dit onacceptabel. Onlangs constateerde het RIVM nog dat bijna alle Nederlanders teveel PFAS in hun lijf hebben.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zegt in een reactie 'waar nodig te kijken naar aanvullende juridische mogelijkheden, mocht blijken dat hierin niet slagvaardig genoeg opgetreden kan worden'.

Volgens de Kamerleden is nu al duidelijk dat het ministerie snel actie moet ondernemen. "Het kan niet zo zijn dat een weigering van bedrijven om mogelijke PFAS-bronnen te onderzoeken, kan leiden tot verdere verontreiniging in bijvoorbeeld water", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Geert Gabriels. "Het algemeen belang van gezondheid voor mens en dier staat voorop. Dit gat in de regelgeving moet snel worden gedicht."

"Het ministerie moet die maas in de wet dichten", zegt Natascha Wingelaar van NSC. "Volksgezondheid en het milieu staan hier voorop. Het is belangrijk om PFAS-bronnen op te sporen."

'Geen escapes'
Volgens oud-hoogleraar Milieurecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Gerrit van der Veen speelde dit probleem ook in het verleden bij bodemvervuiling door bedrijven. "Daarom is er toen een specifieke regeling gemaakt dat bepaalde bedrijven zelf bodemonderzoek moesten doen."

Inmiddels is die regeling niet meer van toepassing. "De wet gaat niet uit van onbeperkt onderzoek doen naar verontreinigingen", zegt Van der Veen, die door vakgenoten wordt gezien als autoriteit op dit gebied.

"De overheid mag onderzoek komen doen als het bedrijf de verontreiniging zelf heeft veroorzaakt. In andere gevallen zal je het moeten hebben van de vriendelijkheid van het bedrijf zelf."

"Het is gewoon belachelijk", reageert SP-Statenlid van de provincie Gelderland Carla Claassen. "Dat je dit als terreineigenaar of bedrijf kan weigeren. We hebben het hier wel over het milieu en over volksgezondheid."

Ook volgens Charlotte de Roo, Statenlid van GroenLinks in Gelderland, kan dit niet. "Er zouden geen escape routes moeten zijn. Je moet gewoon binnen kunnen komen als je het vermoeden hebt dat daar PFAS in de grond zit."