"Nederland kan een voorbeeld nemen aan Schotland", zegt Ellen Gijselaar, universitair docent straf- en strafprocesrecht aan de Universiteit Leiden tegen de NOS. "Daar kunnen mannen eerder worden opgepakt als er signalen zijn die wijzen op femicide. Zo kun je een deel van de femicide-gevallen voorkomen."

In Schotland geldt, net zoals in Engeland de 'Clare's Law'. Daarmee hebben burgers het recht om bij de politie informatie op te vragen over het geweldsverleden van hun (ex-)partner.

Hier lees je meer over de wet:

De onderzoeker keek 'met een brok in haar keel' naar de gebeurtenissen van vorige week. In Gouda werd de 39-jarige Joeweela in het bijzijn van haar kinderen op straat doodgeschoten door haar ex-man Driekus K. Hij kreeg eerder al dertien jaar cel voor poging tot moord op een andere ex-vriendin.

Een paar dagen later werd een 38-jarige vrouw gedood in Vlijmen, de verdachte was haar vriend.

Om dit soort gevallen van femicide te voorkomen, moet zogeheten patroonmatig gedrag strafbaar worden gesteld, zegt Gijselaar. "Dan gaat het bijvoorbeeld om het dreigen met fysiek geweld, psychisch geweld, de vrouw financieel afhankelijk maken of manipuleren. Als politieagenten dat soort signalen zien, moeten ze daarop kunnen handelen. In Schotland werkt dit."

Hoe kun je bewijzen dat er daadwerkelijk sprake is van risicogedrag? "Het is lastig, maar niet onmogelijk. Je kunt bijvoorbeeld camerabeelden opslaan, WhatsApp-gesprekken vastleggen, geluidsopnames maken en logboeken bijhouden. Op die manier kun je eerder ingrijpen en een mogelijk geval van femicide voorkomen."

Ook femicide-onderzoeker Marieke Liem wees vorige week bij Nieuwsuur op aanwijzingen dat mannen hun (ex-)partner iets willen aandoen. Zo speelt verslavingsproblematiek vaak een rol en wil de man het gedrag van de vrouw sturen 'uit angst voor controle- of statusverlies'.

Grotere plaatje
Een maand voor de moord in Gouda bleek Driekus K. twee weken te hebben vastgezeten op verdenking van verboden wapenbezit en mishandeling. Op 18 juni bepaalde de raadkamer dat er niet genoeg redenen waren om K. langer vast te houden. Hij werd vrijgelaten.

Gijselaar kent dit dossier niet, maar zegt wel dat rechters niet alleen naar incidenten moeten kijken om femicide te voorkomen. "Kijk ook naar het grotere plaatje. Als er sprake is van gendergerelateerd geweld, neem dat dan mee in de afweging om iemand al dan niet langer vast te houden."

Om risicogedrag strafbaar te stellen, moet de wet worden aangepast. "Het is dus aan de politiek in Den Haag om deze stap te zetten", zegt Gijselaar. Kun je daarmee alle zaken van femicide voorkomen? "Dat denk ik niet, maar je kunt wel het risico beperken."

Buiten de twee ernstige geweldsdelicten van vorige week was deze week ook de eerste zitting tegen de 47-jarige Marcel G. Hij heeft bekend dat hij in april in Wanroij zijn ex Maartje (46) heeft doodgestoken, zo bleek in de rechtbank in den Bosch. “Ik wil efkes zeggen dat ik ’t kut vind voor mijn zoon, familie en vrienden wat er gebeurd is.” Het waren de enige woorden die G. uitsprak tijdens de eerste zitting.