Groot was de schrik vorig jaar op 3 februari aan de Enzerink in Eindhoven-Zuid. De vriendin van Iwan lag in het ziekenhuis en er speelde van alles: een huisuitzetting door drugs op zolder, een vriendin die daarop een overdosis had genomen en met wie hij geen contact meer kreeg en mensen die geld wilden zien.

Iwan S. trok dat niet en koos er om kwart over acht ’s avonds voor om een eind aan zijn leven te maken. Maar door dat te melden aan de politie zorgde hij ervoor dat er binnen een paar minuten een heel leger aan hulpdiensten voor zijn huis stond. Iwan was vastbesloten en hield de politie en brandweer op afstand door te liegen dat hij een pistool had.

De politie nam dat natuurlijk serieus en vuurde zelfs twee waarschuwingsschoten af, terwijl binnen de brand woedde. S. werd vervolgens door de brandweer nat gespoten op de eerste verdieping en een arrestatieteam wist hem daarna te overmeesteren.

Ondertussen werden zes huizen in het rijtje ontruimd. Een van de buren had ALS en lag aan de beademing in bed, maar moest in allerijl het huis uit door brandgevaar. De schrik en de verontwaardiging was dan ook groot in de straat.

Zwakbegaafd en borderlinestoornis
Iwan S. had het hoogste woord in de rechtszaal. Na veertien maanden behandeling op de psychiatrische afdeling van de gevangenis in Vught vond hij dat het een stuk beter met hem ging.

Maar daar kwam veel discussie over. Hij komt wel stabiel over, maar dat is uiterlijke schijn, oordeelde de officier van justitie. S. kan niet goed voor zichzelf zorgen en zonder steun kiest hij ervoor om problemen uit de weg te gaan.

Hij is zwakbegaafd, heeft een borderlinestoornis en was verslaafd aan alcohol en pillen. Al een paar keer eerder koos hij ervoor om zijn problemen op te lossen door uit het leven proberen te stappen.

En omdat S. weinig inzicht toont in zijn tekortkomingen, eiste de officier van justitie 24 maanden cel én tbs met dwangverpleging. En daarmee volgde hij het advies van twee deskundigen. Die zien dat S. niet goed kan dealen met zijn problemen.

Als hij daarvoor wordt behandeld zónder dwang, is het risico dat hij er op een gegeven moment genoeg van heeft en ermee stopt. Door tbs mét dwang op te leggen, kan S. niet stoppen met de behandeling.

S. was het er allemaal niet mee eens. Hij vindt dat hij grote stappen heeft gezet in de gevangenis. Hij ziet al die jaren gedwongen behandeling niet zitten, want volgens zijn eigen berekening komt hij dan misschien pas over acht jaar vrij.

Van de brandstichting, het gevaar voor de buren en de bedreiging van de agenten heeft hij spijt. "Dat had nooit mogen gebeuren", bromde hij met zijn zware stem. "Ik deed dat allemaal in paniek. Ik wilde mijn vriendin terug. Ik dacht: ik niks, niemand niks. Het interesseerde me allemaal niet meer."

Jaren ging het goed, dankzij de steun van zijn vrouw. Maar toen die wegviel, ging het meteen weer mis met hem. Zonder vast kader gaat het ook gauw mis met S., lazen de rechters in het rapport van de deskundigen. Dat lost hij dan op met gewelddadig gedrag, gericht op zichzelf.

Omdat de kans op herhaling, volgens de deskundigen, groot is en S. te weinig beseft dat hij stoornissen heeft, adviseren deskundigen dus de tbs met dwang. Het lijkt erop dat de rechtbank niet om dit advies heen zal willen gaan, ook al vroeg de advocaat van Iwan S. om de mildere vorm van tbs, met voorwaarden.

De uitspraak in deze zaak is op 8 augustus.

Bekijk hier beelden van de brand die Iwan S. stichtte: