Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wat is dit voor vreemde vlieg?

Auke van Veen zag een vreemde vlieg. Dat het een insect is die bij de vliegen en muggen (tweevleugeligen) thuishoort, heeft Auke goed gezien. Het is een insect uit de grote vliegenorde en dit insect hoort thuis bij de familie van dazen, ook wel steekvliegen genoemd. De naam is grijze runderdaas. Deze daas komt redelijk veel voor in ons land. De grijze runderdaas heeft een mooi puntig achterlijf en bijna heel het insect is zwart en grijs gekleurd. Heel uitzonderlijk zijn bij de grijze runderdaas de voetjes, want die zijn geel gekleurd. Dit is ook op Auke’s foto te zien, maar dan moet je de foto wel erg vergroten. Grijze runderdazen worden zo’n twee centimeter groot en kunnen stevig bijten. Grijze runderdazen zijn net zoals alle andere dazen bijtende en bloedzuigende insecten. De vrouwtjes van deze dazenfamilie strijken zeer snel neer op zoogdieren, waartoe de mens ook behoort, en bijten dan ook meteen. Dazen kunnen niet steken, ze hebben geen angel. Dazenvrouwtjes hebben zoogdierenbloed nodig om hun eitjes te kunnen laten rijpen in hun lichaam. Het zijn zeer snelle insecten, die met gemak een snelheid van 25 kilometer per uur halen en graag een hardnekkige achtervolging inzetten. Heeft een dazenvrouwtje je eenmaal gebeten, ga dan niet wrijven want het speeksel wat zij in je spuit - om het bloed niet te laten stollen - wrijf je dan door je lichaamsdeel. Tip: trek tijdens warme zonnige, windstille en vochtige dagen in die gebieden waar dazen zitten dikke witte kleding aan. Dunne kleding is dan niet handig, want ze bijten zo door een T-shirt of blouse heen.

Een jong eikenboompje vol bolletjes

Rosemarie de Wit zag aan een heel jong eikenboompje allemaal bolletjes. Ze vroeg zich af wat dit zijn? Daarnaast zag ze bij een ander boompje een ander soort bol. De bolletjes die Rosemarie zag bij het eerste boompje zijn verse knikkergallen. Deze groene knikkergallen - later worden ze bruin - zijn hard en zitten op de bladoksels van jonge eiken. Een knikkergal ontstaat doordat een knikkergalwesp eitjes legt in de bladoksels van eikenbomen. Die bomen worden daardoor geprikkeld en vormen zo knikkergallen. Meer lezen over de soort, zie deze link.

Aan het tweede eikenboompje hangt een andere gal. De naam is eikenroosje, ook wel ananasgal genoemd. Het vrouwtje van de ananasgalwesp legt een eitje op een bladknop met als gevolg dat op die plek de schutbladeren van de bladknop uitgroeien tot een op een kleine dennenappel gelijkende ananasgal of eikenroosje. Wil je hier meer overlezen, zie dan deze link.

Vreemd insect op de salvia scarlea, wat is het?

Conny Wichen zag in haar volkstuin op haar salvia scarlea, ook wel scharlei of muskaatsalie genoemd, een groot insect dat ze nog nooit eerder gezien had. Ze is benieuwd wat het is. Op de foto zie ik een groot totaal blauwzwart gekleurd insect dus hebben we volgens mij te maken met de blauwzwarte houtbij. Deze bij behoort tot de onderfamilie van de houtbijen, maar de blauwzwarte houtbij lijkt meer op een soort grote vlieg. Toch is het een echte solitaire bij. Tevens een van de grootste bijensoorten - bijna drie centimeter - in Europa. In ons land is deze solitaire bij redelijk zeldzaam, maar door het steeds warmer wordende klimaat worden ze steeds vaker aangetroffen. Vrouwtjes van blauwzwarte houtbijen zetten hun eitjes af in dood hout. Dit doen ze niet in rottend dood hout, maar in hout van pas gestorven bomen. Ze graven in die bomen een nestholte van wel dertig centimeter lang. In die holte leggen ze voedsel en daarop een eitje. Dan wordt zo’n gangdeel afgesloten, knagen ze van houtstof een wandje en daarvoor wordt opnieuw voedsel neergelegd. Daarop weer een nieuw eitje enzovoorts. Bomen die deze vrouwtjes van de blauwzwarte houtbij zoeken, zijn vooral lariks en berk, maar ook fruitbomen zoals kers of pruim.

Een grote nachtvlinder aan de achterkant van een trampoline

Wouter Janssen uit Sneek was de trampoline van zijn kinderen aan het demonteren en zag tot zijn verbazing aan de achterkant een grote nachtvlinder. Hij wil graag weten welke vlinder het is. Op de prachtige foto zie je inderdaad een heel mooie nachtvlinder. De naam is ligusterpijlstaart. Ligusterpijlstaarten komen in ons land redelijk veel voor omdat de planten waarop deze rupsen leven voldoende aanwezig zijn. Je ziet de rupsen natuurlijk op liguster, maar ook op essen, seringen, Gelderse rozen, sneeuwbessen, gewone vlieren en zelfs op moersasspirea’s. Ligusterpijlstaarten zijn grote nachtvlinders, waarbij de voorvleugels een spanwijdte hebben maximaal twaalf centimeter. De volwassen nachtvlinders komen in het donker graag op licht af. Het zijn echte nachtvlinders, die overdag vaak rusten op bomen, aan muren en hekken. Deze mooie soort kun je tegenkomen in Europa en naar het oosten toe tot aan Japan.

Tijdens wandeling door de Loonse en Drunense duinen deze roofvlieg gespot

Els Peters kwam tijdens een wandeling door de Loonse en Drunense duinen een roofvlieg tegen. Het is de gele hommelroofvlieg. Gele hommelroofvliegen zijn best groot, ze kunnen maximaal bijna 2,5 centimeter groot worden. Ze hebben mooie zwart en geelbruin behaarde achterlijven. Het borststuk is zwart. Deze roofvliegensoort kun je regelmatig tegenkomen in onze provincie. Je ziet ze vooral op zonnige open plekken in naaldbossen op zandgrond. Het zijn roofvliegen dus jagen ze net zoals de andere roofvliegen tijdens hun vlucht. Als eenmaal een prooi gevangen is en verlamd, zuigen ze die prooi helemaal leeg. Op hun menu staan vooral solitaire bijen, wespen, vliegen en vlinders Het grappige is dat ze wel op een hommel lijken - mimicry - maar hommels vaak links laten liggen. Ze zien er heel gevaarlijk uit, maar mensen kunnen ze niets doen. Ook de larven, die in dood hout leven, hebben de hommel niet op het menu staan. Wel kleine geleedpotigen, zowel insecten als spinachtigen. Het liefst bladluizen en termieten, maar ook insectenlarven en eitjes van andere insecten.

Herken de Blauwzwarte houtbij – De Visdief
De blauwzwarte houtbij is een van de grootste Europese bijensoorten en werkelijk indrukwekkend. Blauwzwarte houtbijen lijken op hommels, maar het zijn bijen. Maar dan ook een gigantische bij, die je in Italië van heel dichtbij kunt bewonderen. De Visdief had deze opname nog liggen. In Nederland is de blauwzwarte houtbij zeer zeldzaam. Maar, zo schrijft de veldgids bijen: "Wordt recent vaker waargenomen." Zou dat ook een van de gevolgen van de opwarming van het klimaat zijn?