Het onderzoek werd ingesteld naar aanleiding van het plotselinge vertrek van wethouders Sanneke Vermeulen (VVD) en Arwen van Gestel (VLP) in september 2024. De gemeenteraad wilde weten hoe het zit met de sociale veiligheid en bestuurscultuur binnen de gemeente. Het rapport is deze week gepresenteerd aan de gemeenteraad, maar werd daarvoor al gelekt naar diverse media.

Zwart gat
Bijl ziet in het rapport vooral het conflict tussen de twee lokale partijen Vrije Liberale Partij (VLP) en de Roosendaalse Lijst (RL). "Deze twee strijdende clubs vechten om de macht en zijn bezig met niks anders dan het creëren een zwart gat waar alles naartoe wordt getrokken. Op een gegeven moment draait het alleen nog maar daar om en raakt alles ondergeschikt aan dat conflict", zegt Bijl.

Dat conflict sijpelde ook door in de ambtelijke organisatie. Ongeveer één op de drie medewerkers van de gemeente heeft te maken met ongewenst gedrag. "Dat is schrikken", zegt Bijl.

"Als het gaat over een ambtelijke organisatie waar mensen zich onveilig voelen, kijk je eerst naar de gemeentesecretaris. Die is immers het hoofd van die organisatie en had een veel actievere rol moeten nemen hierin." Het valt de bestuurskundige op het woord ‘gemeentesecretaris’ maar drie keer voorkomt in het rapport. "Terwijl de rol van de burgemeester nog net niet op iedere pagina staat.”

Omgangsvormen
De omgangsvormen in Roosendaal zijn het belangrijkste probleem, zegt Bijl. "Bij de wisseling van het college in 2022 kwam er een groep die dacht: nu is het aan ons. Wij gaan het zo doen. Maar dat college komt er dan achter dat het toch niet zo werkt."

Die cultuur wordt gedragen door meerdere mensen. "Dat hoeven niet eens oudgedienden te zijn", zegt Bijl. "Het kunnen ook mensen zijn die nieuw binnen zijn gekomen. Misschien wel juist omdat ze er door de kiezer zijn neergezet met de opdracht om het op de manier te doen waarop ze met de campagne hebben beloofd dat ze het gaan doen."

Uit zijn eigen ervaring vertelt Bijl dat hij ooit zelf een stevig debat had in Rotterdam. "We stonden lijnrecht tegenover elkaar. Maar na de vergadering stonden we samen in de kroeg bij te kletsen. Een inwoner kwam naar ons toe en vroeg: 'jullie maakten elkaar net af, en nu staan jullie lachen en een biertje te drinken?' Dat zette ons aan het denken. Maar zo hoort het. Bestrijden op de inhoud, maar elkaar wel kennen."

'Pleuris geschrokken'
"Ik hoop dat mensen van dit rapport zich de pleuris zijn geschrokken", zegt Bijl. Er moet echt iets gebeuren, want volgens hem blijft de bestuurscultuur verziekt als het rapport onderin een la belandt. "Dan blijf je bezig met het teleurstellen van je inwoners. Niet alleen je eigen kiezers, maar alle inwoners van je gemeente."

De gemeenteraad praat in september verder over het rapport en hoe het verder moet.