Middeleeuws hagelkruis zwaar beschadigd door vandalisme: 'Erg triest'

Vandaag om 12:54 • Aangepast vandaag om 14:46
nl
Het monumentale en middeleeuwse hagelkruis in Aarle-Rixtel is vernield. Aan de bovenkant is een heel stuk af. Het dorp spreekt er schande van. “Ons aller hagelkruis is vernield”, laten Ellen en Ronald van de Ven via Facebook weten. Het kruis is er eeuwen geleden geplaatst om akkers van boeren te beschermen tegen hagel en onweer.
Profielfoto van Hans Janssen
Geschreven door

De boosheid is verklaarbaar: van andermans spullen blijf je af. Bovendien gaat het om het enige overgebleven hagelkruis in ons land. Hagelkruizen werden eeuwen geleden in het platteland neergezet om boze geesten af te weren, zodat gewassen niet door hagel of ander noodweer zouden worden getroffen. Ze stonden meestal bij kruispunten, zoals aan de Laarweg en Hagelkruisweg in Aarle-Rixtel. Hier staat zelfs het oudste bewaard gebleven hagelkruis in Nederland, omringd door een gietijzeren hekwerk.

Ooit werd er zelfs eten uitgedeeld aan armen en er vonden ook processies plaats. Die tijd is geweest, wel wordt één keer per jaar, op Hemelvaartsdag, tijdens het dauwtrappen stilgestaan bij het monument.

Henk van Beek weet er veel van. Hij onderzoekt alles in Aarle-Rixtel waaraan een historisch randje zit. De 76-jarige ereburger schrok toen hij eerder deze week via Facebook vernam dat het kruis was toegetakeld. “Ik ben meteen gaan kijken”, vertelt Van Beek. “Het was aan de bovenkant kapot gemaakt. Daar waar INRI (waarvan de Nederlandse vertaling staat voor: Jezus van Nazareth, Koning der Joden, red.) in het natuursteen was gegraveerd. De brokstukken lagen er nog naast.”

"Het kruis is door een hamer of vuurwerk beschadigd, vermoed ik."

Van Beek kan slechts gissen hoe dit is gebeurd en wie de daders zijn. “Mogelijk is er iemand geweest die er met een hamer moedwillig op heeft geslagen. Het kan ook zijn dat het beschadigd is door vuurwerk. Bovenin het kruis zit een gat voor kaars, wellicht is daar vuurwerk in gestopt. Het zou niet voor het eerst zijn dat hier in de buurt, vlakbij het Wilhelminakanaal, vuurwerk is afgestoken.”

Volgens Van Beek werd het kruis, voor zover hij het kon nagaan, één keer eerder vernield. “Dat was in 1927, heb ik gelezen in een plaatselijke krant. Ook toen was sprake van vandalisme.” Enkele jaren geleden werd het kruis per ongeluk ontwricht door een landbouwer, zo weet een medewerker van Zandenbouw. Het hekwerk, een muurtje, het fundament en het natuursteen zijn toen door dit restauratiebedrijf onder handen genomen.

"Het is erg triest dat zoiets waardevols moedwillig vernield wordt."

Ook Theo Schepers, secretaris van de Heemkundekring Barthold van Heessel, kan er niet over uit. “Het is erg triest dat zoiets waardevols moedwillig vernield wordt. Bij de vernieling is ook het opschrift INRI volledig verdwenen. Hopelijk zijn de afgebroken delen bewaard gebleven en kan het kruis met deze stukken hersteld worden.”

Volgens Henk van Beek weet de gemeente Laarbeek, waar Aarle-Rixtel onder valt, ervan en is er aangifte gedaan. Een woordvoerder van de gemeente bevestigt zondag dat de vernieling vrijdag is gemeld. Het is onbekend of er maatregelen worden genomen om herhaling te voorkomen. Voor een herstelplan is het eveneens te vroeg.

De politie heeft verschillende meldingen gekregen van de schade die was aangericht. Voor zover bekend is geen aangifte gedaan. Wel is de wijkagent op de hoogte van de zaak.

Het beschadigde kruis met daarnaast de brokstukken (foto: Ellen en Roland van de Ven Facebook, en Theo Schepens).
Het beschadigde kruis met daarnaast de brokstukken (foto: Ellen en Roland van de Ven Facebook, en Theo Schepens).
Het hagelkruis nadat het was gerestaureerd (foto: Zandenbouw).
Het hagelkruis nadat het was gerestaureerd (foto: Zandenbouw).
Wachten op privacy instellingen...

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!