Foto's van winkeldieven delen: dat is mensen straffen door ze aan de schandpaal te nagelen. En dat ook nog voordat mensen daadwerkelijk zijn veroordeeld door een rechter. Dat zegt een woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), de organisatie die in Nederland in de gaten houdt of iedereen goed met persoonlijke gegevens omgaat.

Daarom is het plaatsen van herkenbare foto's van verdachten volgens de privacywet AVG verboden. Alleen de rechter kan beslissen of iemand schuldig is, zegt de autoriteit. "Je zou maar onschuldig zijn en ten onrechte met je foto in zo’n winkel hangen. Dan denkt de hele buurt dat jij een dief bent. Zie dan nog maar van dat stigma af te komen."

Foto's van winkeldieven aan je personeel laten zien, mag wel. Zo kun je bijvoorbeeld foto's ophangen in de kantine. Ook kunnen winkeliers een zwarte lijst van winkeldieven delen met collega's. Maar daarvoor moet je wel een vergunning aanvragen bij AP.

Gevolgen?
Oké, herkenbare foto's in het openbaar delen is dus verboden. Toch doen winkeliers het geregld. Zijn er dan geen gevolgen? Je wordt er in ieder geval niet voor veroordeeld, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM). "Want het is niet strafbaar. Dat maakt het een beetje een grijs gebied."

Maar het kan je wel geld kosten. De AP houdt toezicht op winkeliers, stelt de autoriteit. "Als iemand herkenbare foto's deelt, kunnen we ingrijpen. Bijvoorbeeld door een waarschuwing of aanwijzing te geven om daarmee te stoppen. In ernstige gevallen kan de AP ook een boete opleggen."

Hoe hoog die boete is, hangt af van de omstandigheden. Doet de winkelier het structureel? En worden er door het delen van de foto's veel of weinig mensen geraakt? Naast de autoriteit kunnen mensen die onterecht herkenbaar zijn getoond een klacht indienen of een schadevergoeding eisen.

Lijst met regels
De enige die foto's van verdachten mag delen, is de politie. En zij mag dat weer alleen als het OM daar toestemming voor heeft gegeven. "Vaak geeft het OM alleen akkoord als alle andere onderzoeksmogelijkheden niks hebben opgeleverd", vertelt een politiewoordvoerder.

Het OM heeft inderdaad een lijst met strenge regels waaraan het verzoek moet voldoen, legt de woordvoerder van justitie uit. "Het feit moet kortgezegd ‘ernstig genoeg’ zijn om de privacy van personen te schenden. Bij minderjarigen wordt een foto bijvoorbeeld in de regel eerst geblurd getoond en na één week - in de zomervakantie twee weken - herkenbaar."

Snel gemeld
In de tussenliggende periode krijgt iemand de kans zich te melden. Een groot deel van de verdachten doet dat ook, ziet het OM. "Omdat het tonen van de herkenbare foto veel kan betekenen. Het verliezen van iemands baan bijvoorbeeld."

Overigens worden beelden van verdachten die zijn aangehouden of zich hebben gemeld zo snel mogelijk van de politiesite gehaald.