'Ik ben het zat!' op je biljet schrijven mag. Ook een vrolijke smiley maakt je stem niet ongeldig, zo staat in de vernieuwde handleiding voor stemmentellers. "Als er op het stembiljet is geschreven of getekend zonder dat de kiezer kan worden geïdentificeerd, is de stem geldig."

De groetjes doen
'Succes nog met stemmen! Groetjes, de buurvrouw van de stembureauvoorzitter', wordt genoemd als voorbeeld van wat niet mag. Een handtekening zonder naam mag wel. Net als de naam van je kandidaat nog één keer opschrijven, als je maar één en hetzelfde bolletje rood kleurt. Het is dus vooral belangrijk dat je als kiezer niet achterhaald kan worden door een boodschap op je stembiljet.

Opvallend: ook blanco stemmen kan misgaan. Niks inkleuren en niks opschrijven is een juiste blanco stem. Maar als je dan weer opschrijft: 'dit is een blanco stem' dan mag het weer niet. Dan is de stem ongeldig, want ja, dan is-ie dus niet blanco.

Beter niet
Hoe vaak mensen op hun stembiljet schrijven, wordt niet bijgehouden. De Kiesraad kan dus niet zeggen hoeveel smileys ze al hebben gezien.

Dat iets mag, betekent niet dat het ook een slim idee is. "Om mogelijke onduidelijkheden te voorkomen en om te voorkomen dat je stem ongeldig wordt verklaard, raden we aan om alleen het bolletje rood te kleuren voor de persoon op wie je wil stemmen", laat woordvoerder Anita Pronk van de Kiesraad weten.

Niet doorkruisen
Heb je in een onhandige bui een verkeerd bolletje ingekleurd? Dan moet je je melden bij iemand van het stembureau. Je krijgt een schoon biljet en het oude wordt vernietigd. Doorkruisen en eigenwijs nog een bolletje inkleuren is zeker geen goed idee, dan is je stem ongeldig.

Bij halve bak-inzet, zijn de stemmentellers niet heel erg streng. "Als één stemvakje helemaal of voor een deel rood is gemaakt, is de stem geldig. Het maakt hierbij niet uit of dit met een kruisje of vinkje is gedaan, of dat op een andere manier het stemvakje niet helemaal is ingekleurd."

Al hopen ze dus bij de Kiesraad dat iedereen gewoon braaf één vakje goed inkleurt en dat er geen verwarring is. De verkiezingen zijn deze woensdag 29 oktober: daar kan geen misverstand over bestaan.