'Halloween is de dood uitlachen, christelijker kan niet', zegt deze expert

Gisteren om 10:00 • Aangepast gisteren om 15:20
nl
Elk jaar lijken de winkels voller te liggen en wordt de collectie oranje en paarse Halloween-hebbedingetjes nog groter. Opvallend voor een feest dat eigenlijk niet Nederlands is en uit de Verenigde Staten is over komen waaien. Maar volgens cultuurtheoloog Frank Bosman van Tilburg University is onze liefde voor Halloween wel te verklaren. “Over 100 jaar is Halloween ook ons cultureel erfgoed”, denkt hij.
Profielfoto van Alice van der Plas
Geschreven door

Bosman houdt zich bezig met hoe religie zich manifesteert in onze samenleving. “Ook als dit niet meer met religie te maken lijkt te hebben.” Halloween is zo’n feest. Het heeft roots in het katholieke geloof. Het begon allemaal in Ierland. Het katholieke Allerzielen kwam daar samen met het Keltische oud en nieuw. “Mensen geloofden dat de sluier tussen onze wereld en de volgende wereld heel dun was rond die tijd”, legt Bosman uit. “Ze geloofden dat ze met de doden konden communiceren.”

De Ieren namen hun Halloweenviering mee toen veel van hen verhuisden naar de Verenigde Staten. “Daar is het van een religieus feest veranderd in een seculier (red. niet religieus) volksfeest”, zegt Bosman. “Een soort carnaval, waar de nadruk lag op bijvoorbeeld monsters en de dood. Veel andere verhalen gingen aankleven bij het feest. Bijvoorbeeld de 'Jack-O'-Lantern, de uitgesneden pompoen. Of ‘trick or treat’, het langs de deuren gaan voor snoep. Halloween is een kluwen van veel verhalen.”

Maar waarom zijn veel Nederlanders er nu zo van gecharmeerd en hebben ze het overgenomen? “Na de Tweede Wereldoorlog werd de VS heel dominant op het gebied van cultuur”, zegt Bosman. “In de jaren 80 kwamen rond Halloween de griezelfilms uit. En in de jaren 90 werd Halloween ook hier populairder. We gaan niet meer naar de kerk, maar hebben toch de behoefte om het jaar in te delen. We leven van feestelijk hoogtepunt naar feestelijk hoogtepunt en willen dat delen met elkaar.”

(Omroep) Brabant Viert Halloween

In onze Halloween-uitzending gaan we onder meer langs in Gemert en Standdaarbuiten, waar Halloween volop wordt gevierd. Ook worden Jan Biggel en Jordy Graat verrast door scare actor Daan uit Valkenswaard in Toverland.

Vrijdag 31 oktober om 20.00 uur op TV en Brabant+.

Maar overschaduwt dit Amerikaanse feestje niet onze eigen cultuur, terwijl we die zo belangrijk vinden? “We hebben het over wat de echte authentieke Nederlandse cultuur is. Het past op deze manier in de cultuuroorlog en wordt onderdeel van de politieke discussies tussen conservatief en progressief. Maar daar moeten we een beetje mee opletten. Cultuur heeft nooit in een vacuüm bestaan. Het heeft zich altijd ontwikkeld. Over 100 jaar is Halloween ook ons cultuur erfgoed.”

En de kritiek van sommige christenen dat Halloween juist duivels is? “Sommige christenen zijn wel heel makkelijk angstig en op de kast te jagen”, zegt Bosman. “Maar als christen geloof je dat Jezus Christus de dood overwint. Met Halloween maken we de dood belachelijk en er is niets christelijker dan dat.”

En de commercie? Al die plastic spullen? In meegaan of niet? “Ik krijg ook altijd dezelfde vraag over Lourdes”, zegt Bosman. “Een heel mooi bedevaartsoord, maar al die troep eromheen, moet dat nou? Maar het hoort nu eenmaal bij de mens om zoiets te kopen en er vervolgens over te klagen. Dat is ook onderdeel van het ritueel geworden.”

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!