Kenniscentrum Deltares onderzocht de gevolgen van zware regenval in alle regio's van Nederland. Uitgangspunt is de hoeveelheid neerslag die in 2021 in Zuid-Limburg viel. Duizenden mensen moesten worden geëvacueerd. De schade aan woningen en infrastructuur was met bijna vierhonderd miljoen euro gigantisch te noemen.

In Brabant lopen steden als Eindhoven, Den Bosch, Tilburg en Breda gevaar om deels te overstromen bij zo'n extreme regenval. "Dit gaat over een kans dat er zich een piekbui voordoet zoals we die in Zuid-Limburg hebben gezien in 2021", vertelt de Brabantse gedeputeerde Saskia Boelema.

"Ik kan me voorstellen dat het voor de Brabanders schrikken is. Het betekent echt wel iets voor ons provincie. Voor onze beekdalen als die deze piekbuien niet kunnen opvangen. Dan betekent het ook echt iets voor onze woonwijken. De kans daarop is niet heel groot, tegelijkertijd is het goed om te realiseren dat we er niet vrij van zijn."

Hoe groot is die kans daadwerkelijk op zo'n Limburgbui als in 2021? Meteoroloog Verena Mülder van Weerplaza legt het uit. "Dit was uitzonderlijk en komt maar eens in de vierhonderd jaar voor. Maar de kans op deze grote hoeveelheden regen is één tot negen keer groter geworden door de opwarming van de aarde. En er valt drie tot negentien procent meer regen omdat we nu in een warmer klimaat leven."

Volgens Mülder wordt wateroverlast normaler omdat de intensiteit van regenbuien toeneemt. Aan de provincie en waterschappen dan ook de taak om te zorgen dat de overlast beperkt blijft. Gedeputeerde Boelema: "We moeten nadenken over waar we woningen bouwen, hoe we de dijken voldoende versterken, water de ruimte geven en op slimme manier water gaan bergen."

Water uit beken als de Dommel en de Aa komen in Den Bosch samen. Hier kunnen de problemen in geval van piekbuien groot worden. Boelema: "Daar is meer capaciteit nodig om die piekbuien op te vangen. Verderop in Brabant moeten we dan ruimte maken om water op te vangen zodat niet al het water naar Den Bosch stroomt. Er zullen geen huizen hoeven te verdwijnen, maar we moeten geen huizen gaan bouwen op plekken waar we water zouden moeten bergen."

In 2021 ging het finaal mis in Zuid-Limburg. Vorig jaar waren er overstromingen in onder meer Valencia. "De kans dat die hele extreme buien zich voordoen, is niet groot, maar wel reëel", zegt Jack de Wilt, hydroloog bij waterschap Aa en Maas. "Als waterschap willen we mensen bewust maken dat het wel kán gebeuren."

In 1995 liep de A2 bij Den Bosch helemaal onder water na extreme regenval. "Sindsdien zijn we al bezig met het inrichten van extra waterbergingen, maar door klimaatverandering zijn die niet meer afdoende", zegt Wilt. In Den Bosch stroomt het water van de Dommel en de Aa naar de Maas. Maar als de Maas door hevige regenval al zeer hoog staat, kan het water van de Dommel en de Aa daar niet meer bij.

De Wilt rekent voor. "Normaal gaat er bij Den Bosch qua water zo'n 100 badkuipen per seconde de Maas op. Dat komt neer op 20.000 liter per seconde. Bij extreme regenval is dit 150.000 liter per seconde. Als de Maas vol is, dan hebben we hier een probleem. Dan krijgen we grootschalige overstromingen in de omgeving van Den Bosch en zelfs in Den Bosch zelf. Dat kan tot wel een meter of drie extra worden."