1. Waar ligt Moerdijk eigenlijk?

Moerdijk ligt in West-Brabant en is een dorp in de gelijknamige gemeente Moerdijk. Het ligt ten noordwesten van Breda aan het Hollands Diep, een breed water dat dient als grens tussen Brabant en Zuid-Holland.

2. Waarom moet Moerdijk weg?

Er is plek nodig voor uitbreiding van het haven- en industriegebied. De uitbreiding heeft te maken met de zogenoemde Powerport-regio. Dit gebied loopt van het industriegebied bij Moerdijk tot aan een energiecentrale in Geertruidenberg. Het is een van de belangrijkste schakels in het Nederlandse energiesysteem. Volgens Moerdijk wil het Rijk veel nieuwe energie-infrastructuur ontwikkelen in deze regio.

De uitbreiding is nodig, zodat Nederland minder afhankelijk is van het buitenland. De vraag die ook landelijk al langer in de lucht hangt: waar rondom Moerdijk is plek voor uitbreiding?

Er is in ieder geval 450 hectare grond nodig. Het gemeentebestuur ziet graag dat het dorp verdwijnt om plaats te maken voor industrie. De gemeente vindt de plek geschikt, omdat die direct is verbonden met water, spoor en snelwegen.

3. Wat voor industrie komt er precies in Moerdijk?

Zo’n 230 hectare moet plaatsmaken voor drie nieuwe energiestations. Netbeheerder TenneT gaat hier onder meer een 380 kV-hoogspanningsstation bouwen. Dat is nodig om in de toekomst voldoende stroom te kunnen leveren aan onder meer industrie, woningen en scheepvaart. Rond die energiestations komen ook hoogspanningsleidingen en een transformatorstation, bedoeld om energie om te zetten.

Ook wordt er ingezet op verduurzaming. Een deel van het gebied is bedoeld voor de aanleg van waterstoffabrieken. Waterstof is een vervanger van aardgas.

4. Van wie moet Moerdijk weg?

De ruimte die nodig is, is een landelijke opdracht. De gemeente, provincie en het Rijk werken samen om een besluit te nemen over de situatie in Moerdijk.

In juni is er al besloten dat op en rond het industriegebied in Moerdijk veel plek nodig is voor de nieuwe uitbreiding. Om die opdracht in te vullen zijn twee mogelijkheden genoemd: uitbreiding ten zuidoosten van het industriegebied of uitbreiding ten oosten van het industriegebied. De laatste optie zou betekenen dat Moerdijk moet wijken. Het gemeentebestuur maakte dinsdagavond bekend die voorkeur te hebben.

De andere mogelijkheid om het dorp te sparen, is volgens de gemeente geen optie. De reden is dat het plan ook de leefbaarheid van omliggende dorpen zou aantasten.

5. Wanneer valt er een besluit?

Het is nu aan de gemeenteraad van Moerdijk om te besluiten over het voorstel. Dat gebeurt op 19 november. Daarna is het de beurt aan de provincie en het Rijk, die ieder op 1 december een besluit nemen.

6. Kunnen inwoners bezwaar maken?

Inwoners hebben recht om bezwaar te maken tegen het bestemmingsplan van de gemeente. Hoogleraar onteigeningsrecht Jacques Sluysmans schat in dat bezwaar maken alleen kans van slagen zou hebben als het plan niet aan de juiste richtlijnen voldoet.

Als mensen écht niet weg willen, dan kan worden overgaan tot onteigening. Dat betekent dat de gemeente eigendom, zoals een huis of grond, kan ontnemen. Sluysman zegt dat dit relatief weinig voorkomt.

7. Wanneer moet Moerdijk weg zijn?

Burgemeester Aart-Jan Moerkerke hoopt dat inwoners de komende tien jaar nog in Moerdijk kunnen wonen. Het is de bedoeling dat in 2028 de bouw van de energiestations start. Die moeten in 2033 klaar zijn.

8. Krijgen inwoners geld om te verhuizen?

Ja, inwoners krijgen geld ter compensatie. Hoeveel geld mensen krijgen, is nog niet bekend. De gemeente wil inwoners ook perspectief bieden als het gaat om een nieuwe woning (met urgentie).

De gemeente wil wel zeker weten dat inwoners voldoende gecompenseerd worden. Er zal daarom lange tijd samenwerking nodig zijn tussen het Rijk, de provincie en de gemeente.

9. Wat gaat er gebeuren met onderhoud van straten?

De gemeente wil dat het dorp de komende jaren leefbaar blijft. Er moet daarom een fonds komen om ervoor te zorgen dat dit ook gebeurt, zolang het dorp bestaat.

10. Kan de gemeente nog wel Moerdijk blijven heten?

Als het aan bestuurskundige John Bijl ligt, moet dat geen probleem zijn. “Om veel redenen is het fraai om de naam in ere te houden en de gemeente Moerdijk te laten heten”, zegt hij. Bijl noemt als voorbeeld dat in de gemeente Meijerijstad ook geen dorp is dat 'Meijerijstad' heet.

Hier lees je alle verhalen over het verdwijnen van het dorp Moerdijk.