De hond die dagenlang waakte bij zijn overleden baasje in Kaatsheuvel laat zien dat ook dieren rouwen. Maar de hond is niet de enige die verdriet of een ritueel van afscheid kan laten zien bij een overleden baasje of soortgenoot. Volgens ecoloog Lars Soerink hoef je niet naar verre landen om indrukwekkende rouwtaferelen te zien. “Deze verhalen hebben we ook in onze Nederlandse natuur.”

De orka die dagenlang een jong met zich meedraagt, de chimpanseemoeder die haar overleden kindje nog eten wil geven, het zijn bekende verhalen over rouw bij dieren die grote indruk maken.

Maar ook dieren die in Nederland in het wild leven, kunnen op een indrukwekkende manier afscheid nemen van een overleden soortgenoot. “Heel veel diersoorten hebben diepe relaties met elkaar”, zegt Soerink, die voor de milieubeschermingsorganisatie ARK Rewilding werkt.

Dit zijn dieren die in Nederland voorkomen, die kunnen rouwen.

Runderen en paarden die in het wild leven
Een rouwperiode van runderen en paarden die in Nederland in het wild leven, kan weken in beslag nemen. “De dieren leven in een sociale structuur”, zegt Soerink. “Een overlijden brengt grote verandering voor ze te weeg. Ze komen op bezoek bij hun overleden soortgenoot, snuffelen of drukken hun neus tegen het dier aan. Ze snuiven dan diep de geur op. De familie komt langs, net zoals wij dat doen. En de dieren lijken dan te mijmeren.”

Roeken, kauwen, eksters en kraaien
Ook deze vogels hebben een sterke sociale relatie met elkaar en merken het als er een vogel overlijdt. “Ze weten dan dat er iets niet klopt”, zegt Soerink. “Ze vertonen gedrag dat je bij andere vogels niet ziet. Het afscheid nemen is wel wat vluchtiger. Ze komen vaak even aanvliegen bij hun dode soortgenoot. Ze lijken te onderzoeken wat er aan de hand is.”

Maar je moet wel oppassen als je vogels ziet zitten rondom een dode soortgenoot. Het wil niet altijd zeggen dat er gerouwd wordt. “Zo proberen eenden nog wel eens te paren met een dode soortgenoot”, zegt Soerink. “Dan is er geen verzet meer.”

Wolf
De wolf staat heel dicht bij de hond. “Dus de wolf is in staat om te doen wat honden doen”, zegt Soerink. “Ik kan me als ecoloog niet voorstellen dat ze niet rouwen om een soortgenoot.”

De wolf leeft nauw samen in een roedel en een overlijden kan flinke impact hebben. Maar een huilende wolf is volgens Soerink geen teken van rouw. “Dat is meer een manier van contact maken. Een ander lid van de roedel zoeken in de mist bijvoorbeeld. Je kunt het ook zien als een verbindende samenzang. Zoals je samen zingt op een verjaardag.”

Wilde zwijnen
Het varken staat bekend als emotioneel dier. Dus ook wilde zwijnen nemen even de tijd voor een overleden soortgenoot. Door te snuffelen of te ruiken. Maar dan kan de sfeer snel omgaan. Rouw maakt plaats voor de eetlust. “Wilde zwijnen zijn heel pragmatisch”, zegt Soerink. “Als er afscheid is genomen, mag er gegeten worden. Vaak worden soortgenoten dus opgegeten.”

Konijnen.
Konijnen kunnen verrassend goede sociale relaties aangaan. “Dat is ook reden waarom je nooit één konijn als huisdier moeten nemen, ze hechten zich aan elkaar”, zegt Soerink. Konijnen sneuvelen vaak door de vos. “Dan is er weinig overgebleven om afscheid van te nemen. Maar veel konijnen worden ook ziek door myxomatose of VHS. Soortgenoten willen dan afscheid nemen en worden dan ook aangestoken. Daarom worden zoveel konijnen ziek.”