Dit weekend zijn er twee dagen op rij drones gespot boven vliegbasis Volkel. En zaterdagavond werd het vliegverkeer stilgelegd vanwege drones boven Eindhoven Airport. Pieter Cobelens uit Roosendaal was jarenlang directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. Wij vroegen de defensie-expert wie hierachter kan zitten en waarom.

1. Veel mensen denken dat de Russen hierachter zitten. Hoe groot is die kans?
"Dat hoor je inderdaad vaak als eerste. Het kan. Maar ik denk dat de kans groter is dat het avonturiers of kwajongens zijn die het spannend vinden om te kijken of ze gepakt zullen worden, zoals hackers dat ook doen", legt Pieter Cobelens uit. "Of klimaatactivisten die het vliegverkeer stil willen leggen. Waarom zouden de Russen dit doen? Ze hebben het voor verkenning niet nodig. Het zou kunnen zijn om ons bezig te houden. Dat hebben ze natuurlijk eerder gedaan door kabels door te knippen op zee en door vliegtuigen in het luchtruim van de Baltische staten te laten vliegen. Dat kost geld, tijd en middelen. Maar voor je een land hier de schuld van geeft moet je hard bewijs hebben en dat is er allemaal nog niet."

2. Wat zou de reden kunnen zijn dat er zoveel drones boven luchthavens en militaire vliegvelden worden gespot?
"Het zou kunnen zijn dat ze met camera's verkenningen doen en militaire objecten willen filmen. Maar daar heb ik mijn vraagtekens bij, want landen kunnen bijvoorbeeld met satellieten op een veel eenvoudigere manier waarnemingen doen. Zonder dat wij in de gaten hebben dat ze ons in de gaten houden. Dus het moet iemand of iets zijn die het fijn vindt als er onrust veroorzaakt wordt. Mensen worden hier onrustig van en vinden dit niet leuk."

3. In Volkel is op de drones geschoten. Is dat de beste manier om ze uit te schakelen?
"Als dat klopt is dat best een heikel iets. Dan moet je donders goed weten dat als je die drone mist, dat die kogel dan op een plek terecht komt waar die geen kwaad kan. What goes up, comes down. Als je niet zeker weet wat er onder staat, dan kan de schade groot zijn terwijl je nog niet eens weet wat het belang daarvan is. Als het een kwajongensstreek blijkt te zijn en je hebt daardoor iemand verwond of nog erger, dan verwijt je jezelf dat nog jaren."

4. Hoe kunnen we de drones dan stoppen?
"We moeten er snel voor gaan zorgen dat we de drones makkelijker kunnen zien, kunnen identificeren en er maatregelen tegen kunnen nemen. En ze het liefst zonder te laten exploderen naar beneden laten komen. Er zijn bedrijven die bijvoorbeeld werken aan radarapparatuur waarmee drones op grote afstand herkend kunnen worden. Met dat soort technieken moeten we haast gaan maken."

5. Hoe komen we er nou achter van wie de drones zijn?
"Op het moment dat je zo'n drone in handen krijgt en kan identificeren, dan is het een stuk makkelijker om te kijken wie er achter zit. Dan kan je kijken waar de spullen vandaan komen en waar ze gemaakt zijn. Je kan ze uit elkaar halen, naar de frequenties kijken, uitpeilen van waar ze worden aangestuurd. Defensie beschikt al over dat soort technieken. Maar dan moet je die drones wel op tijd zien en onderscheppen. En dat is een kat-en-muisspel."

Hier lees je alle verhalen over drones boven Brabant.