Het was een emotionele, beladen en vooral lange dag op het provinciehuis in Den Bosch vrijdag. Provinciale Staten bespraken een aantal plannen van het college over landbouw en natuur. Aanwezig waren ook zo'n 500 boeren, opgetrommeld door de ZLTO, Farmers Defence Force en het BAJK. Tegenstanders lieten met stem en toeter luid van zich horen, maar grote politieke obstakels vanuit Provinciale Staten bleven uit. De provincie kan dus verder met haar plannen.

Van negen uur 's ochtends tot na negenen 's avonds bespraken Statenleden plannen van het college. Die gaan over overgangsgebieden rondom kwetsbare natuurgebieden, verduurzaming van verouderde koeienstallen, een aanpak voor bestrijdingsmiddelen, intrekken van ongebruikte stikstofruimte in vergunningen en een aanpassing van het beregeningsbeleid. 

Boerengeluid
Stuk voor stuk zijn het plannen waar boeren mee te maken hebben en geen uitgesproken voorstander van zijn. Reden temeer voor boerenbelangenorganisaties ZLTO, Farmers Defence Force (FDF) en het BAJK (de jonge Brabantse boeren) om de achterban op te trommelen om een luid tegengeluid, met en zonder trekker-claxon, te laten horen.

35 Brabanders, grotendeels boeren en mensen uit de agrosector, hadden zich aangemeld om Statenleden toe te spreken. Zij zitten naar eigen zeggen met de handen in het haar over het beleid dat op hen afkomt.

"De provincie moet voor boeren opkomen", zei Lotte Heesbeen namens de jonge boeren. "De menselijke maat ontbreekt. Hoe kunt u van ons verwachten dat wij meedenken, als er alleen maar beperkingen worden opgelegd?"

Geld
"Er wordt geen keuze gelaten aan veehouders", vond ZLTO'er Stefan van de Hurk. Hij vreest ook, net als zijn vakgenoten, dat banken geen financieringen uit willen trekken voor boeren die hun stallen met een innovatief systeem verduurzamen. De provincie wil dat mogelijk maken zonder dat een vergunning nodig is, maar onder boeren, banken en politieke partijen zijn grote twijfels over de juridische houdbaarheid van deze plannen.

Bereid om te verduurzamen
Van alle aanwezige boeren kwam de oproep aan de provincie om te doen wat zij willen. Een deel van hen, vooral de jonge boeren, is uitgesproken  bereid om te verduurzamen, maar ziet geen heil in de plannen die nu klaarliggen.

Een ander deel, vooral uit de FDF-gelederen, heeft daar minder trek in. Deze boeren hebben eigenlijk geen vertrouwen in de overheid en geloven niet in de goede intenties van de provincie. Vanuit deze hoek kwam vrijdag ook regelmatig het verwijt dat de provincie 'de boeren weg wil pesten'.

Fel debat
BBB, PVV en CDA trokken, ongetwijfeld aangespoord door de grote aanwezigheid van ontevreden agrariërs, fel van leer in de debatten. BBB-Statenlid Marcel Havermans: "'de boer aan het roer', zei de commissaris van de Koning. Dat blijken loze woorden. Boeren willen zekerheid". Maar volgens Havermans geeft de provincie die niet.

CDA'er Tanja van de Ven wilde van linkse partijen weten waarom ze niet van plan zijn tegen de stalverduurzamingsplannen te stemmen, "als ze zeggen medemenselijkheid zo belangrijk te vinden". 

Op hun beurt wilden linkse partijen van tegenstanders weten wat ze dan wel willen, als ze niet tevreden zijn met alles wat het college voorstelt. "De zorg van boeren is terecht, maar als we niets doen kunnen we niet voorkomen dat vergunningen van boeren door de rechter worden ingetrokken", zei Ward Deckers van de PvdA.

Gedeputeerde Wilma Dirken (VVD) van Ruimte en Stikstof verweerde de plannen vrijdag. "Elke suggestie dat het college de boeren uit Brabant aan het werken is, werpt het college verre van zich", zei ze. "Maar het eerlijke verhaal is dat er maatregelen nodig zijn. Iedereen moet iets doen en dat vindt niemand leuk. Maar we moeten vooruit."

Daarmee verwees ze naar uitspraken van boeren, maar ook naar opmerkingen die Tanja van de Ven (CDA), PVV'er Alexander van Hattem en SGP'er Henk van Zelst gedurende de dag maakten.

Ondanks de zorgen kan de provincie na vrijdag gewoon verder met haar plannen. Hoewel er, ook vanuit coalitiepartijen, begrip was voor de zorgen van boeren en vraagtekens bij onderdelen van de voorstellen, bleven grote politieke blokkades uit.